یک گام به پیش
پادشاه مراکش
دو گام به عقب
آقای خامنه ای
آذر فریتاش

جمعه  گذشته نخستین انتخابات پارلمانی در مراکش برگزار شد. همزمان با همین انتخابات و شوری که در مراکش برپا بود، من نیز در مراکش بودم و از نزدیک شاهد این انتخابات.

این انتخابات در چارچوب اصلاحاتی انجام شد که پادشاه کنونی مراکش - سلطان محمد ششم – با تیزهوشی و البته نگران آغاز قیامی مردمی در مراکش به سبک آنچه در مصر و تونس روی داد، تن به آن داد. در حقیقت می توانم بگویم با یک مانور زیرکانه و بموقع توانست چنین قیامی را دور بزند و رژیم را حفظ کند.

سلطنت خاندان کنونی بر مراکش از دوران محمدبن یوسف (محمدپنجم) و پسر و نوه او در چارچوب تسلیم دربرابر استعمار خارجی و برپایی استثمار داخلی و بیعدالتی برپا بوده و فقر و بیکاری یعنی همان دو عامل اصلی قیام کنونی در همه کشورهای عربی بر جای نگذاشته است.

خاندانی که در دوران اخیر و با روی کار آمدن "محمد ششم" تنها از طریق درآمدهای توریستی و تولید مواد مخدر به حیات خود ادامه می دهد، درآمدی که مستقیما به جیب شاه و اطرافیانش می رود. اقتصاد کشور و بویژه بهره برداری بخش عمده معادن فسفر وغیره در دست شرکت های فرانسوی و غربی است و مراکش از مهم ترین متحدان نظامی امریکا در منطقه مدیترانه است.

تحولات اخیر سیاسی و اجتماعی در شمال افریقا، بویژه در تونس و مصر یکباره محمد ششم را از خواب و خیال خوشی که برای ادامه سلطنت بی نیاز از پاسخ به مردم در سر داشت بیدار کرد و نگران شد که آینده ای چون مبارک و بن علی در انتظار او قرار گیرد. این نگرانی به اصلاحاتی در قانون اساسی کشور منجر شد که البته نطفه آن در جنبش 20 فوریه سال گذشته بسته شده بود. جنبشی که به همین نام (20 فوریه) معروف شده و نیروهای رادیکال و چپ مراکش هدایت آن را در دست دارند. در نتیجه این جنبش اصلاحاتی در قانون اساسی انجام شد و بخشی از اختیارات شاه مراکش به نخست وزیری منتقل شد که توسط پارلمان برگزیده می شود.  نشریات داخلی مراکش تاکنون برنده انتخابات را حزب عدالت و توسعه که یک حزب اسلامگرای معتدل مشابه حزب اسلامی اردوغان ترکیه یا النهضت تونس است اعلام کرده اند. در شرایطی که احزاب رادیکال انتخابات را تحریم کردند، شمار شرکت کنندگان در انتخابات حدود 46 درصد اعلام شد که خود این درصد پایین اعتبار انتخابات و آینده سیاسی مراکش و حزب برنده انتخابات را زیر سوال می برد. 

اصلاحاتی که امروز در مراکش صورت می گیرد تا اندازه ای مشابه آن طرحی است که این روزها آقای علی خامنه ای در سر دارد. یعنی آقای خامنه ای خود در نقش شاه مراکش قرار گیرد و مجلس نخست وزیر انتخاب کند. با این تفاوت که مراکش اولا تازه گام در اصلاحات گذاشته و همین مقدار برای آن یک پیشرفت است که ممکن است بتواند سلطان مراکش را از خطر یک انقلاب از نوع تونس و مصر نجات دهد و ثانیا در آن کشور جنبش اجتماعی و مقاومت نیرومندی هنوز وجود ندارد. در حالیکه آقای خامنه ای اولا پس از سی سال انقلاب و جمهوری می خواهد نظام پادشاهی عقب مانده ای از نوع مراکش را در ایران احیا کند و ثانیا در ایران یک جنبش نیرومند مقاومت همه جانبه مردمی وجود دارد که آنچه را که در شرایط مراکش یک گام به پیش و رو به ترقی است در شرایط ایران به ده گام به پس و رو به واپس تبدیل می کند.