ژنرال "جیاب"

فرمانده افسانه ای ویتنام درگذشت

یونگه ولت – ترجمه رضا نافعی

  هیچ انسانی عمر جاوید ندارد و تعداد آنها که زندگی پرباری دارند و بیش از صد سال عمر می کنند بسیار اندک است. با این همه خبری نامنتظر بود. این خبر که : روز جمعه ساعت 18 و چند دقیقه (بوقت محلی) نگوین جیاب، ژنرال افسانه ای ویتنام، همرزم هوشی مین و یکی از بزرگترین رزمندگان نبرد رهائی بخش سده بیستم، در 102 سالگی در بیمارستان نظامی شهر هانوی در گذشت.

ژنرال جیاب یکی از برجسته ترین شخصیت های تاریخ معاصر ویتنام بود که در سراسر خاک میهنش از احترامی شایسته برخوردار بود. او حتی در سنین بالای عمر نیز صاحب نظر بود و بکرات نظرات خود را بیان می کرد. سیزده ساله بودم که در سال 2000 افتخار دیدار او را پیدا کردم. آرزویم این بود که یک بار دیگر او را ببینم. شوربختانه این آرزو دیگر برآورده نشد.

نگوین جیاب در 25 آگوست 1911 در "انکسا" روستائی در استان مرکزی "کوانگ بینه" چشم به جهان گشود. پدرش آموزگار روستا بود. از 1926 به مدرسه فرانسوی شهر سلطنتی هوئه رفت. از 1933 تا 1938 در هانوی به تحصیل حقوق و اقتصاد پرداخت و همزمان با آن بعنوان آموزگار تاریخ و جغرافی تدریس می کرد. او بدلیل مخالفت با سلطه استعماری فرانسه بر ویتنام بارها به زندان افتاد، تا سرانجام در سال 1939 به چین مهاجرت کرد. آنجا، در سال 1941 یکی از پایه گذاران جنبش استقلال ویتنام (ویت مین) شد. در دوران مهاجرت او فرانسوی ها تقریبا تمام اعضای خانواده او – همسر، پدر، خواهران و بستگان نزدیکش – را به زندان افکندند، شکنجه کردند و کشتند.

کمیته مرکزی ویت مین "جیاب" را مسئول ایجاد ارتش خلق ساخت و این ارتش روز 22 دسامبر 1944 رسما اعلام موجودیت کرد. او در چین در پی ریزی جنگ های چریکی سهیم بود و با همکاری OSS سازمان اطلاعات نظامی آمریکا، در ویتنام شمالی شبکه ای از ماموران اطلاعاتی ایجاد کرد و در راس نیروهای چریک برای مبارزه با ارتش ژاپن به ویتنام باز گشت. جیاب در سال 1945 وزیر کشور جمهوری دموکراتیک ویتنام شد.

پس از جنگ ادامه همکاری با آمریکا که او به آن امید بسته بود میسر نشد و آمریکا همپیمانهای ویتنامی را رها کرده از بازگشت قدرت استعماری فرانسه به ویتنام حمایت می کرد.

جیاب که یک طراح درخشان لجیستیک و تاکتیک های جنگی بود بعنوان سرفرمانده ارتش خلق ویتنام شمالی طرحی برای جنگ چریکی در چند مرحله به اجرا گذاشت که بسیار موفق بود. با این تاکتیک گروههای ویتنامی در نبرد معروف دین بین فو در 7 ماه مه 1954 بر نیروهای ارتش و لژیون خارجی فرانسه که به مراتب مجهز تر از آنها بودند چیره گشتند و ویتنام را از تسلط استعمار فرانسه آزاد ساختند. پس از پیروزی افسانه ای در نبرد "دین بین فو" ژنرال جیاب وزیر دفاع ویتنام شد و تا سال 1980 در همین مقام ماند. او برای تامین وحدت ویتنام با آمریکا و حکومت دست نشانده آن در ویتنام جنوبی جنگید و به پدر شبیخون " تِت" که از لحاظ سیاسی و نظامی فوق العاده موفق بود، شهرت یافت. این حمله که در شب سال نو ویتنام در سال 1968 روی داد بدلیل تاثیر تبلیغاتی نیرومندی که داشت در قدرتمند ساختن جنبش ضد جنگ در آمریکا بسیار موثر بود.

جیاب تا سال 1991 بعنوان معاون نخست وزیر جمهوری سوسیالیستی ویتنام در راس کار بود. اما پس از کناره گیری از عرصه فعال سیاسی نیز پیوسته در رویدادهای جاری کشور اظهار نظر می کرد. آخرین بار در سال 2009 با نگارش نامه سرگشاده ای که همه رسانه ها آن را منعکس ساختند یک پروژه دولتی را برای معدن بوکسیت در مرکز ویتنام به سختی مورد انتقاد قرار داد.

استانلی کارنو مورخ آمریکائی در کتابی که در سال 1983 منتشر ساخت ژنرال جیاب را در عرضه نظامی همطراز نوابغی چون ولینگتن، گارانت، لی و مک آرتور قرار داد و مجله تایم نام ژنرال جیاب را در فهرست قهرمانان آسیا ثبت کرده است.