راه توده                                                                                                                                                          بازگشت

 

 

روزشمار تاریخ انقلاب مشروطه تا انقلاب 57- 9

انقلابیون

یکی پس از دیگری

از صحنه

حذف می شوند!

 
 

 

دوران پس از سقوط محمد علیشاه و خروج او از ایران و سپس بازگشتش با قوای نظامی که دست و پا کرده بود با هدف بازپس گیری سلطنت، دوران گسترش بی نظمی، نا امنی، توطئه علیه دستآوردهای انقلاب مشروطه (بستن مطبوعات و جلوگیری از ریشه یابی احزاب وقت) است. یک نایب سلطنه رسمی و چند نایب سلطنه رقیب با هم در جدال اند. روسیه با انگلیس در تبریز، تهران، اصفهان و جنوب کشور رقابت می کند و هر یک سعی دارند امتیازهای بیشتری را از حکومت مرکزی بگیرند. ستارخان هنگام خلع سلاح توسط نیروی نظمیه که رهبری آن با یپرم خان ارمنی، از مجاهدان مشروطه و همفکران قدیمی وی است، از ناحیه یک پا بشدت زخمی شده است. او جنگ قدرت را باخته و از باغ اتابک منتقل شده و عملا از گردونه خارج شده است. یپرم خان نیز اندک زمانی پس از این واقعه، خود قربانی یک توطئه دیگر شده و کشته می شود. انقلاب از نفس افتاده و رهبران آن یکی یکی از گردونه خارج شده اند و کار در اختیار سیاست بازانی است که یا با روس ها در ارتباط اند و یا با انگلیس ها. کم کم، به آن هرج و مرجی نزدیک می شویم که از درون آن کودتای سیدضیاء- رضاخان قزاق بیرون آمد.

 

سال 1291 شمسی

 

فروردین ماه

 

1- به دستورناصرالملک نایب السلطنه عده زیادی از مخالفین تبعید شدند. درمیان تبعید شدگان سران حزب دموکرات چون سلیمان محسن , وحیدالملک وحسینقلی نواب بودند .

2- قزاقان روسی در مشهد حرم امام رضا را به توپ بستند. دراثر شلیک توپخانه، سردرها و گلدسته ها خراب شدند و خزانه حضرت نیزغارت گردید. عده زیادی در اثر تیراندازی به شهادت رسیدند . تعداد مقتولین از دویست نفر تجاوزکرد .

3- امروز امیرافخم بختیاری, قوام السلطنه وزیرداخله را برای پاره ای مذاکرات به خانه خود دعوت کرد وبه محض ورود دستور داد بختیاری ها وزیرداخله را در اصطبل منزل حبس نمایند. ظاهرا علت این تصمیم ازطرف امیرمفخم این بوده است که چرا وزیر داخله دستور بازداشت طرفداران محمد علی میرزا را صادر کرده است .

 

اردیبهشت ماه

 

1-    به دستور ناصرالملک نایب السلطنه یپرم خان ارمنی و ده نفر از مجاهدان ارمنی از تهران برای کمک به فرمانفرما روانه همدان شدند .

2-    درجنگی که بین سپاه سالارالدوله و نیروی دولتی درحوالی کرمانشاه آغازشده بود سردار یپرم خان رئیس نظمیه و دکترسهراب به شهادت رسیدند .

 

 خرداد ماه

 

1-    جنازه یپرم خان درتهران با تشریفات شکوهمند درحالیکه جنازه را روی لوله توپ گذاشته بودند تشییع شد. در مراسم تشییع کلیه مقامات دولتی شرکت داشتند . جنازه یپرم در مدرسه کوشش واقع درخیابان نادری (کلیسای مریم مقدس) دفن گردید . حین الفوت 40 سال داشت .

 

شهریورماه

 

1-    جنگ سختی بین قوای سالارالدوله به فرماندهی یارمحمدخان و نیروی دولتی به سرکردگی فرما نفرما درکرمانشاه آغاز شد. در دقایق اولیه جنگ یارمحمد خان به قتل رسید و قوای او متفرق گردید وسالارالدوله عقب نشینی کرد .

2-    نایب حسن کاشی هفت قریه واقع بین یزد و کرمان را غارت کرد و علاوه براموال مردم عده ای اززنان و دختران را به اسارت گرفت .

3-    شاهسون ها در اهر  اردبیل و ارسباران نیروهای دولتی را خلع سلاح کردند. سپهدار اعظم والی آذربایجان از اقبال السلطنه ماکویی درخواست کمک و نیرو نمود .

 

آبان ماه

 

1-    روزنامه ها غیبت ناصرالملک نایب السلطنه را بهانه قرارداده دولت صمصام السلطنه را متهم به خود سری وبی کفایتی نمودند.

2-    صمصام السلطنه دستورتوقیف روزنامه ها و مدیران آنها را صادرکرد و شهربانی به اجرای دستور پرداخت .

3-    سردار انتصار به ریاست نظمیه انتخاب شد .

4-    میرزا جواد خان سعد الدوله که مدتی در خارج از کشور بسر می برد با حمایت روس و انگلیس وارد ایران شد. از طرف قاطبه مردم استقبال شکوهمندی از او به عمل آمد . وی خود را کاندیدای نیابت سلطنت ایران نموده بود .

5-    تحریکات علیه کابینه صمصام السلطنه همه جانبه شد. مردم و روزنامه ها خواستار حکومت سعد الدوله شدند .

 

بهمن ماه

 

1-    امتیاز راه آهن ازجلفا به تبریز و مضافات با شعبه ای از تبریز تا کنار دریاچه ارومیه, با تفویض معادن طرفین راه تا ده فرسنگ حریم, درغیاب مجلس به بانک استقراضی روس که شعبه ای از وزارت مالیه دولت امپرا طوری روسیه می باشد اعطاء گردید .

2-    امتیاز خط آهن بندر محمره (خرمشهر) تا خرم آباد به انضمام ساختن بنادر و اسکله در مسیر خط به دولت انگلستان, درغیاب مجلس واگذار شد .

 

اسفند ماه

 

1-    شهرهای آذربایجان باز هم دچار آشوب وخون ریزی شد وعده زیادی از مردم کشته شدند .

2-    سواران بختیاری دربازار تهران دست به تظاهرات علیه علاء السلطنه زده به حمایت از صمصام السلطنه تیراندازی کردند و درنتیجه یک نفرمقتول و 15 نفرزخمی شدند .

3-    یک گردان ژاندارم انتظامات شهرتهران را برعهده گرفت .

4-    ناصرالملک طی تلگرافی به دولت وعده داد که بزودی به تهران عزیمت خواهد نمود .

درزابل بین عده ای از مردم زد وخورد درگرفت این زد و خورد 18مقتول و 250 مجروح به جای گذاشت.

 

 

 

                        راه توده  425     28 شهریور ماه 1392

 

                                اشتراک گذاری:

بازگشت