به یاد "توران میرهادی" که هفته گذشته با همه ما و جهانی که آن را جهانی دیگر می خواست بدرود گفت:

زمانی که شورای کتاب کودک به عنوان یک سازمان غیر دولتی در سال 1341 شکل گرفت، پایگاهی شد برای دست اندرکاران ادبیات کودکان و چند سال بعد کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز از دل این نهاد بیرون آمد. در دهه 30 جریان هایی بصورت انفرادی و مجزا توسط شخصیت هایی نظیر جبار باغچه بان، عباس یمینی شریف و ابراهیم بنی احمد با هدف انتشار آثار ادبی مختص به کودکان آغاز شد. هرچند هیچ نهادی تا اوایل سال های چهل برای همآهنگی و همکاری میان افراد و سازمان های دست اندرکار ادبیات کودکان وجود نداشت. از این رو در آن سال ها تأسیس و فعالیت شورای کتاب کودک به عنوان یکی از اولین سازمان های مردم نهاد که کاری به ساختار دولتی نداشت، موفقیت بزرگ و حرکتی مترقی محسوب می شد. این نهاد خود را به سختی از دوران تاریک و سرخورده پس از کودتای 28 مرداد رها کرد تا دوباره شور و امید و فرهیختگی را در فضای ادبی، بویژه در عرصه رشد فکری و عاطفی کودکان و نوجوانان بدمد و روزنه های تحول فرهنگی را در حوزه ادبیات قشر خردسال جامعه ایرانی فراهم کند.

توران میرهادی پیش از کودتای 28 مرداد همسر سرگرد جعفر وکیلی عضو شورای رهبری سازمان افسرب حزب توده ایران بود. او از پایه گذاران اصلی شورای کتاب کودک به شمار می رفت. پس از کودتا و دستگیری افسران توده ای و اعدام سرگرد وکیلی، توران به جز از دست دادن سرگرد وکیلی همسر محبوبش گرفتار رویدادهای تلخ دیگری هم شد. زمانی که در دانشگاه سوربن پاریس مشغول تحصیل بود خبر درگذشت برادر جوانش فرهاد را به او دادند. فرهاد یار و همبازی دوران کودکی اش بود. بعد ها توران مدرسه ای را با یاد و نام فرهاد تأسیس کرد و در آن افکار و ایده های پداگوژیک و نظریات مربوط به روانشناسی کودک را به مرحله آزمون و کاربرد عملی رساند. او به همراه همسر دوم خود محسن خمارلو مدرسه فرهاد را به پایه اجرایی تعلیمات عمومی آموزش و پرورش تبدیل کرد. مدرسه ای که از همان آغاز به صورت مختلط اداره می شد. حادثه تلخ بعدی از دست دادن پسرش کاوه خمارلو بود. زندگی با پستی و بلندی های بسیار گذشت، اما کار مستمر و تلاش سر سختانه آنها برای رشد و ارتقاء ادبیات کودکان همواره ادامه یافت.

در شورای کتاب هدف اصلی تقویت و توسعه ادبیات خاص کودکان بود. توران به همراه جمعی از چهره های شناخته شده ادبیات کودکان روز کودک را در ایران انتخاب کرد و آیین برگزاری سالانه این روز را در فرهنگ ما تبلیغ و ترویج نمود. در آن دوران تهیه فهرست بهترین کتب کودکان در شورای کودک یک ضرورت بود. این فهرست می بایست در اختیار آموزش و پرورش، سازمان های فرهنگی و کتابخانه ها قرار می گرفت. می بایست کتب کودکان ارزشیابی می شدند، گروه های سنی خوانندگان آن متمایز شده و کتب آن از جهت موضوع، داستانی و غیر داستانی، تألیفی و یا مستند طبقه بندی و تفکیک می شدند. می بایست بهترین نویسندگان و تصویرگران ادبیات کودکان برگزیده می شدند و از آنان هر سال تجلیل به عمل می آمد. برپایی نمایشگاه ها و سمینارها برای معرفی آثار کودکان و نوجوانان یک نیاز فرهنگی مطرح تلقی می شد. همه این موارد وظایف شورای کتاب کودک بود که هنوز و در حال حاضر نیز به فعالیت مؤثرخود ادامه می دهد و از سابقه 50 ساله درخشانی در کشور ما برخوردار است.

توران میرهادی درروز18 آبان درگذشت و جایش در جمع دوستداران ادبیات کودکان خالی است. همانگونه که جای پرویز شهریاری آموزگار ریاضی و پوری سلطانی پیشگام کتابداری نوین ایران نیز خالی است. این سه شخصیت ماندگار تاریخ معاصر ایران که هریک در عرصه های متفاوت فرهنگی فعال بودند، در یک چیز یگانگی و وحدت نظرداشتند: هرسه متأثر از تاریخ حزب توده ایران، همراه جنبش های اجتماعی در کنار مردم خود ماندند و به آگاه سازی نسل جوان پرداختند. آنان همواره و با تلاش بی امان فرهنگ سازی نوین را با نگرشی چپ، آزادی خواهانه و مستقل از فضای تحمیل شده اجتماعی- سیاسی حاکم دنبال نمودند.

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده