در هفته های اخیر و در رابطه با چگونگی رویکرد ایران در مقابل تهدیدات امریکا، بحث بر سر نوع روابط ایران با اروپا و روسیه و چین نیز در صدر اخبار و تبلیغات و تحلیل های رسانه های حکومتی و غیرحکومتی قرار گرفته است. مسئله رابطه ایران با اروپا از این جهت برجسته شده است که دولت دونالد ترامپ با بازی حساب شده با کارت ایران و تکیه بر تفرقه، رقابت و بی خردی و دشمنی با وحدت ملی که در رهبری ایران وجود دارد می کوشد نفس اروپا را بگیرد. در واقع امریکا می خواهد اروپا را در برابر دو راه حل ویرانگر قرار دهد. یا اروپایی ها با سیاست امریکا و تحریم های امریکا همراهی نمی کنند که در اینصورت بازار داخلی امریکا را از دست می دهند و بهانه برای عملی شدن شعارهای ترامپ درباره پایان تجارت آزاد به زیان اروپا بدست می‌آید. یا با ترامپ همراهی می کنند که در آنصورت گام به گام به سمت جنگ در منطقه کشیده می شوند و جریان نفت آنها قطع می شود.

اروپایی ها نیز دربرابر این تهدید دوگانه سیاستی دوگانه در پیش گرفته اند. از یکسو بر حفظ برجام پای می فشارند تا دنباله رو یک جنگ در منطقه نشوند، از سوی دیگر بر نگرانی های خود بر خطر موشکی ایران تاکید می کنند تا بهانه فشار بر خود را از دست امریکا بگیرند و در صورت لزوم با آن همراه شوند. این مسائل خیلی پیچیده نیست ولی درگیری های جناحی در ایران تبدیل شده است به ضروت اعتماد یا بی اعتمادی به اروپا. مثلا روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسداران که خواهان نظامی و امنیتی شدن شرایط داخلی بسود افزایش نفوذ سپاه است مدعی است که ما نیاز به آنچنان دیپلماسی داریم "با این محوریت که اروپا و امریکا «دشمن» ما هستند و تا آنجایی که دشمنی‌شان با ما مربوط می‌شود، اتحادی ناگسستنی با هم دارند که با ژست کسی مثل موگرینی، این اتحاد آسیب نمی‌بیند."

منظور از این سخنان و تاکید بر "دشمنی" معلوم نیست. آیا منظور این است که دیپلماسی ما باید تضاد منافع اروپا و امریکا را نبیند و برای جدا کردن آنها از هم تلاش نکند یا هدف دادن آگاهی درباره عمق سیاست های اروپا و امریکاست که بر مبنای منافع آنان قرار دارد و ما چنین آگاهی را در سمتگیری های اقتصادی و سیاسی جمهوری اسلامی نمی بینیم؟  

در مقابل روزنامه "آرمان" که خود را هوادار اصلاحات معرفی می کند مقاله ای منتشر کرده تحت عنوان "چرا باید به اروپا اعتماد کنیم؟" به قلم آقای فریدون مجلسی که طرفدار سیاست روسیه ستیزی است. ایشان هم یک صفحه بر ضرورت اعتماد به اروپا سخن گفته است، گویی بحث نه بر سر دیپلماسی، بلکه بر سر اعتماد کردن یا نکردن است. اثبات ضرورت اعتماد به اروپا برای حفظ منافع ملی از جانب کسی که طرفدار روسیه ستیزی است هم معلوم نیست دارای چه پایه ایست و معلوم نیست روسیه ستیزی چگونه در چارچوب منافع ملی ایران برای ایجاد وسیع ترین جبهه علیه سیاست های کنونی دولت امریکا قرار دارد.

 دولت امریکا تهدید به کنار گذاشتن برجام و برقراری تحریم های اقتصادی ایران کرده است. اروپا موضع دوگانه ای گرفته و از یکسو خواهان حفظ برجام و از سوی دیگر مقابله با تهدید موشکی ایران است. روسیه و چین هم موضع قاطعی در حفظ برجام گرفته اند. حالا بر چه اساسی اروپا دشمن ماست یا برعکس باید به آن اعتماد کنیم و برچه اساس باید با روسیه و چین ستیز کنیم معلوم نیست؟ و آیا اینها دیپلماسی برای حفظ منافع ملی است؟

همه کشورها دارای منافعی برای خود هستند که از آن منافع دفاع می کنند، همانگونه که ایران هم منافع خاص خود را دارد. رابطه ما با هر کشوری نه بر مبنای معیارهای گنگی مانند دشمنی و اعتماد بلکه بر اساس نوع رابطه دیگر کشورها با ما و منافعی که برای خود تعریف کرده اند تعیین می شود. کشوری مانند امریکا را که می خواهد ما را به زانو دراورد باید مهار و خنثی کنیم. اروپا را که سیاستی دوگانه دارد باید بکوشیم تا حد ممکن از امریکا جدا کنیم. با روسیه و چین که منافع خود را در همکاری با ایران تعریف کرده اند باید بکوشیم همکاری کنیم. اینکه بگوییم اروپا مانند امریکا دشمن ماست یا باید با آن اعتماد کنیم و در مقابل باید با روسیه و چین ستیز کنیم در چارچوب هیچ نوع درک و تعریفی از منافع ملی قرار ندارد، اگر مبنای آن محاسبات کوته نظرانه جناحی نباشد.

 تلگرام راه توده :

        پیج فیسبوک راه توده