|
رابطه متزلزل 3 کشور قفقاز جنوبی با جمهوری اسلامی بنیاد فرهنگ استراتژیک ترجمه - کیوان خسروی |
|
کشورهای قفقاز جنوبی می توانند زیر آتش چند جانبه طرفین متخاصم قرار بگیرند. سه کشور قفقاز جنوبی- ارمنستان، گرجستان و آذربایجان – با وجود اینکه روابط متفاوتی با طرفین متخاصم دارند می توانند وارد کشمکش و درگیری ایران و آمریکا شوند. همه این کشورها اگر درگیری ها وارد مرحله حاد شوند به یک اندازه آسیب می بینند. نشریه اینترنتی آمریکایی «اورآسیا نت» که ویژه مسائل کشورهای شوروی سابق بود گزارش می دهد، که از این رو این کشورها هنگامیکه درگیری ها کاهش پیدا کردند راحت تر نفس کشیدند. این نشریه اشاره می کند که «با این وجود هنوز هم نگرانی‌هایی درمورد از سرگیری درگیری‌ها وجود دارد، زیرا ادامه تنش های ژئوپلیتیکی ثبات وفاداری آنها را تجربه و نقاط آسیب پذیر همسایگان کوچک شمالی ایران را آشکار می کند». یک مسئله- مسئله امنیت حمل ونقل هوایی است، زیرا همه این سه کشور ارتباط هوایی با ایران دارند و آنها پروازها به این کشور را لغو نکردند، زیرا بسیاری از گردشگران ایرانی در تعطیلات سال نو وارد تفلیس و ایروان می‌شوند. ایرانی ها ضمن تامین گردش مالی لازم در همه این سه کشور، بطور فزاینده سهم مهم و قابل توجهی را در صنعت گردشگری در قفقاز دارند و بویژه ارمنستان و گرجستان بیشتر به توریسم وابسته هستند. این کشورها حتی مقررات ویزا برای شهروندان ایران را لغو کرده اند. علاوه بر این، ایرانی ها یکی از فعال ترین خریداران املاک و مستغلات در شهرهای بزرگ هر دو کشور هستند. به عقیده نویسنده مقاله «گئورگیا لومسادزه» ارمنستان در برابر مشکلات اقتصادی بسیار آسیب پذیراست که ممکن است در صورت ادامه درگیری ایجاد شود. اورآسیا اشاره می کند که ارمنستان«ضمن در منگنه قرار گرفتن بین مخالفین خود- آذربایجان و ترکیه، همواره برای توسعه روابط اقتصادی و سیاسی با همسایه جنوبی خود ایران کوشش کرده است. گردش کالا ناچیز است، اما در عین حال رو به رشد است- در سال 2018 به رکورد بالغ بر 350 میلیون دلار رسید. ارمنستان سرسختانه از پیوستن به تحریم های آمریکا علیه ایران امتناع می ورزد و حتی منطقه اقتصادی آزاد را در شهر «مگری» ایجاد کرد و امیدوار است که به یک مرکز مهم در تجارت ایران با اتحادیه اقتصادی اورآسیا تبدیل شود. همزمان ارمنستان حمایت جدی سیاسی و اقتصادی از سوی آمریکا را نیز بدست می آورد. با توجه به این روابط، ایروان هفته گذشته پیشنهاد داد تا بعنوان میانجی برای باز گرداندن روابط متقابل آمریکا و ایران به مسیر صلح آمیز عمل کند». این نشریه از رئیس شورای امنیت ملی ارمنستان «ارمن گریگوریان» نقل قول می کند: «اگر از ما خواسته شود که بعنوان میانجی مداخله کنیم، ما آماده همکاری برای حل این درگیری هستیم». نخست وزیر «نیکول پاشینیان» اطمینان داد که ارمنستان هیچ یک از طرفین را انتخاب نخواهد کرد. در اقتصاد گرجستان ایران نقش بزرگی ایفا نمی کند و جمهوری آذربایجان حتی ارتباط کمتری با ایران دارد. با این حال هیچ یک از همسایگان ایران نمی توانند از انواع «عوارض جانبی» مرتبط با یک رویارویی احتمالی مصون بمانند. علاوه بر این باید بخاطر داشت که هر سه کشور با ایران، جایی که گروه های پراکنده اتنیکی ساکن هستند رابطه دیرینه تاریخی و فرهنگی دارند. بزرگترین آنها آذربایجان است که دارای چندین میلیون آذربایجانی است. اما پیش از هر چیز قفقاز جنوبی را مشکلات امنیتی در منطقه نگران می کند. در مقاله گفته می شود که «سه همسایه در قفقاز مسیرهای ژئوپلیتیکی متفاوتی را می روند: ارمنستان از رابطه هم پیمانی با روسیه پشتیبانی می کند، گرجستان موضع قاطع هوادار آمریکا بودن را اتخاذ می کند و آذربایجان اهمیت اساسی به حفظ بیطرفی خود می دهد. اما هر سه نگران این هستند که قفقاز به سکویی برای عملیات جاسوسی و حتی عملیات نظامی بین ایران و آمریکا تبدیل شوند». پس از قتل ژنرال ایرانی«قاسم سلیمانی» علی رغم اینکه از میان سه کشور آذربایجان دشوارترین رابطه را با ایران دارد، باکو با صدایی بلندتر از همه در منطقه این جنایت را محکوم کرد. به عقیده این نشریه این در شرایطی است که ایران از همکاری نظامی آذربایجان و اسراییل ناراضی است و باکو نگران رشد بنیاد گرایان اسلامی در کشور همسایه است. اورآسیا خاطر نشان می کند که گرجستان بعنوان نامزد عضویت در ناتو و شریک استراتژیک آمریکا باید جانب واشنگتن را بگیرد، این کشور چاره ای ندارد. «اورآسیا نت» خاطر نشان می کند، که با این حال در گرجستان مطمئن هستند که جنگی در مقیاس کامل رخ نخواهد داد. به عقیده کارشناس گرجی در امور خارجه «اکی آکوبی» احتمال جنگ کم است، اما تهدیدات امنیتی باقی می مانند، از این رو گرجستان باید «بدقت مراقب رشد رویدادها» باشد.
تلگرام راه توده:
|
راه توده شماره 729 - 8 اسفند 1398
اشتراک
گذاری:
