آنجلا
زنان و جنبش مدنی
سیاهان در امریکا
تيرماه سال 1359. عده ای كه هنوز نام انصار بر
خود نگذاشته اند با قمه و چاقو و شعار "حزب فقط حزب الله " به ساختمانی
مقابل دانشگاه تهران در خيابان شانزده آذر حمله كرده، در و پيكر آن را خرد
می كنند. آنجا دفتر حزب توده ايران بود. از آن ساختمان جز تعدادی خودكار و
دفتر و ميز صندلی چوبی قديمی و نيمه شكسته غنيمتی بدست نيآوردند. در عوض
"سند فساد" را یافتند. پوسترهايی از يك زن سياه پوست آمريكايی با موهای وزی
و پف كرده که از پنجره های آن ساختمان برسر دست گرفتند، تا نشان دهند بی
دينی و فساد دراین ساختمان جریان داشته و سندش "این"! پوسترها پاره پاره می
شد و بر كف خيابان و صورت رهگذران می ريخت.
اين ساختمان اكنون دفتر بنياد قرآن است. صدايی اگر از آن بيرون آيد صدای
سرود و آهنگ زندگی نيست، صدای نوحه و گريه و نماز جمعه و نوار درس فقه و
خارج فلان يا بهمان آيت الله و حجت اسلام است. جای عكس آن زن جوان سياه
پوست را عكس های فلان آيت الله و بهمان مداج گرفته.
در پشت دیوار بنیاد قرآن پس از 25 سال نسلی رشد کرده که نه می توانند او را
قرآن خوان و مداح کنند و نه اجازه دادند که با مبارزه و فرهنگ زنده و مترقی
ایران و جهان آشنا شود.
آن پوستر که به نشانه فساد از پنجره های خیابان 16 آذر به بیرون پرتاب می
شد، متعلق به "آنجلا دیویس" مبارز جنبش سیاهان و زنان امریکا بود.
زنی که در سپيده دم 26 ژانويه 1944 در شهر بيرمنگام ايالت الابامای آمريكا
آنجلا نخستين فرزند خانواده ديويس متولد شد. پدر و مادر او هر دو آموزگار و
از مبارزان حقوق مدنی سياهان بودند.
بيرمنگام شهری بود كه نژادپرستی در آن بيداد می كرد. آنجلا در پانزده سالگی
بيرمنگام را ترك كرد و تحصيلاتش را در دبيرستان اليزابت ايروين نيويورك
ادامه داد. دو سال بعد در رشته زبان فرانسه وارد دانشگاه شد و در سال 1963
بعنوان بخشی از دوره تحصيلات دانشگاهی خود به پاريس رفت و در آنجا با
انقلابيون الجزايری كه در پاريس فعاليت ميكردند آشنا شد. در بازگشت به
امريكا تحصيلات در رشته فلسفه را آغاز كرد و در كلاسهای هربرت ماركوزه
فيلسوف ماركسيست شركت نمود. با پايان تحصيلات دانشگاهی با كمك ماركوزه به
آلمان غربی رفت و تحصيلات خود را در " انستيتوی پژوهشهای اجتماعی
فرانكفورت" ادامه داد. در آلمان با جنبش دانشجويی چپگرای ان كشور از نزديك
آشنا شد.
در سال 1967 آنجلا به آمريكا بازگشت و دوره دكترای خود را زير نظر ماركوزه
آغاز كرد. سال بعد به حزب كمونيست آمريكا پيوست و در بخش زنان و سياهان اين
حزب كه به "كلوپ چه - لومومبا" شهرت داشت به فعاليت پرداخت. وی اعتقاد پيدا
كرده بود كه آزادی خلق سياه بدون برچيده شدن نظم سرمايه داری ممكن نيست.
در ايالات متحده عضويت در حزب كمونيست آمريكا ظاهرا آزاد، اما بطور غير
رسمی ممنوع بود. در سال 1969 آنجلا ديويس كه بعنوان دستيار در دانشگاه
تدريس مي كرد. بدليل عضويتش در حزب از دانشگاه اخراج شد. اما بدليل موقعيت
حرفه ای علمی و زير فشار اساتيد و دانشجويان چندی بعد به كار باز گردانده
شد.
سال بعد مجددا، و اينبار به بهانه پشتيبانی او از "برادران سولداد" كه متهم
به كشتن يك نگهبان زندان بودند از دانشگاه اخراج شد. رنالد ريگان فرماندار
وقت كاليفرنيا و رئيس جمهور بعدی آمريكا در همان زمان قسم ميخورد كه اجازه
نخواهد داد آنجلا ديويس در هيچ دانشگاهی تدريس كند. آنجلا ديوس از نظر
مقامات آمريكا چهار جرم بزرگ مرتكب شده بود: اول اينكه سياه بود، دوم زن
بود، سوم عضو حزب كمونيست شده بود و چهارم اينكه يك زن سياه كمونيست
توانسته به مقام استادی در دانشگاه نزديك شود. مقامات امنيتی آمريكا تصميم
به حذف او گرفتند.
در همين زمان يعنی در اوت 1970 تلاش جاناتان جكسون برای آزادی برادرش جرج
جكسون كه جزو گروه برادران سولداد بود ناكام ماند. بدنبال اين حادثه در 11
اوت پليس فدرال امريكا اف. بی . آی از اين فرصت استفاده كرده حكم بازداشت
آنجلا يويس را صادر كرد و او را در فهرست ده تنی قرار داد كه پليس بيش از
همه در جستجوی آنان است. اف بی ای مدعی شد كه اسلحه جاناتان توسط آنجلا
تهيه شده و بدين عنوان او را به قتل، آدم ربايی و شراكت در اين عمليات متهم
می كند.
روز 13 اكتبر آنجلا ديويس در نيويورك دستگير شد و بدنبال آن يك موج عظيم
جهانی تحت عنوان " آزادی آنجلا" به راه افتاد. در نتيجه اين موج دادگاه او
به يكی از مشهور ترين دادگاههای تاريخ ايالات متحده و حتی جهان تبديل شد.
در 27 فوريه 1972 زير فشار تظاهرات دانشجويی و اعتراضات روشنفكران جهان و
در شرايطی كه هيچگونه مدركی عليه آنجلا ديويس وجود نداشت، وی پس از
گذاراندن هيجده ماه از زندان آزاد شد. اما جرج جكسون نويسنده سياه پوست و
عضو گروه پلنگان سياه در زندان به طرزی فجيع كشته شد.
آنجلا ديويس پس از آزادی " اتحاد ملی عليه نزادپرستی و سركوب سياسی” را
پايه گذاری كرد، سازمانی كه امروز هم به فعاليت خود ادامه می دهد. ريگان
نتوانست به وعده اش عمل كند و آنجلا كه اكنون همه جهان او را مي شناسند
مجددا در دانشگاهی در كاليفرنيا مشغول به كار شد و تا امروز در همه پنجاه
ايالت آمريكا و همچنين در آفريقا، اروپا، كشورهای كارائيب و اتحاد شوروی
سابق تدريس كرده است. وی همچنين مولف كتاب "زندگی آنجلا" است كه آن را "ن.
ورنیس" در ایران به فارسی ترجمه و در سال 1360 منتشر کرد. " زن، نژاد و
طبقه"، " زن، فرهنگ و سياست"، " اگر آنان صبح بيايند: صدای مقاومت" از آثار
ديگر آنجلا دیویس است. از آنجلا ديويس همچنين بررسی هايی در مورد موسيقی
سياهان آمريكا منتشر شده است.
انجلا ديويس امروز نيز يكی از فعالترين زنان سياه پوست آمريكايی است و در
همه جا برای حقوق مدنی سياهان، زنان و همه انسانها مبارزه می كند. آخرين
تلاشهای او مبارزه برعليه جنگ در افغانستان و عراق است.
راه توده 167 18.02.2008
فرمات
PDF