آغاز انتشار ترجمه گزارش کنگره ششم حزب کمونیست کوبا
جوان سازی
حزب کمونیست کوبا
با کدام هدف حزبی؟
و کدام برنامه اجتماعی؟
ترجمه ابراهیم بیگی

ششمین کنگره ی حزب کمونیست کوبا، با دو هدف مهم تشکیل شد. نخست جوان سازی حزب و دوم تدوین سیاست های نوین اقتصادی و اجتماعی که محتوای آن را گسترش دمکراسی و برخی تجدید نظرها در اصول گذشته اقتصاد متمرکز دولتی بود.

گزارش مشروحی که هیات رهبری حزب تنظیم و تدوین کرده و توسط رائول کاسترو رهبر حزب و برادر فیدل کاسترو قرائت شد، خود نشان دهنده اهمیت دو محور بالا و تدارک وسیعی است که برای تدوین این سند و ارائه آن به کنگره صورت گرفته است.

نظر به اهمیت این کنگره و برای آشنائی آنها که یا فراموش کرده اند و یا اساسا نیآموخته و نمی دانند اصول پایه ای یک کنگره چیست؟ و با چه اهداف و در چه زمانی تشکیل می شود؟، ما این گزارش را در چند بخش ترجمه و عینا منتشر می کنیم.

قسمت اول

رفقا! شروع ششمین کنگره ی حزب کمونیست کوبا در بعد از ظهر امروز که همزمان با سالروز مهم ترین واقعه ی تاریخ کشور ما، یعنی پنجاهمین سالروز اعلام نظام سوسیالیستی که در شانزدهم آوریل 1967 با سخنرانی تاریخی فیدل کاسترو انجام شد. یک روز قبل از آن لحظه تاریخی، ما یاد و خاطره ی کشته شدگان بمباران هواپیماهای ایرباس را زنده نگاه داشتیم. این اقدام که مقدمه ای بر تجاوز خلیج خوک ها بود توسط دولت ایالات متحده بعنوان بخشی از برنامه ی آنها برای حمله به انقلاب و بازیابی سلطه ی خود بر کوبا انجام شده بود.

در آن زمان، فیدل خطاب به مردم که به علاقه و عشق به انقلاب مجهز بودند گفت: " آنچه در کشور ما انجام شد، رویدادی است که نمی توانند به خاطر آن ما را ببخشند... اینکه درست زیر دماغ ایالات متحده یک انقلاب سوسیالیستی انجام شده است. رفقا، کارگران و دهقانان، این انقلابی است دموکراتیک و سوسیالیستی برای همه محرومان کشورمان و برای چنین انقلابی حاضر به فدای جان خودمان در راه آن هستیم."

پاسخ این تجاوز به سرعت و در عرض چند ساعت که با جانفشانی جنگجویان ارتش، پلیس و نیروهای چریکی برای دفاع از سوسیالیسم انجام شد، به پیروزی در کمتر از 72 ساعت انجامید. فرماندهی این گروه با خود فیدل بود و این اولین بار بود که پس از پیروزی انقلاب، در راه دفاع از آن خون داده می شد.

رژه ی نظامی که امروز صبح شاهد آن بودید، عمدتا توسط نسل جوان انجام شد و راهپیمایی های مردم عادی، شواهدی قوی از نیروهایی است که انقلاب در اختیار دارد تا راه جنگجویان افسانه ای خود را در جنگ خلیج خوک ها ادامه دهند.

اول ماه می در روز جهانی کارگر، ما مجددا در سراسر کشور رژه خواهیم رفت تا اتحاد کوبایی ها را در دفاع از استقلال و حاکمیت ملی نشان دهیم. حاکمیتی ملی، که بر اساس تجربه ی تاریخی فقط با سوسیالیزم می تواند محقق شود.

یک اقدام دموکراسی واقعی

این کنگره، شامل بدنه ی اصلی حزب است، که بر اساس بند بیستم اساسنامه ی حزبی تشکیل شد. امروز 1000 تن از نمایندگان را گرد هم آمده اند، که به نوبه ی خود 800 هزار نفر از اعضای حزب و 61 هزار نفر از هواداران را نمایندگی می کنند. این کنگره که در 9 نوامبر سال پیش تشکیل شد با انتشار پیش نویس سند رهنمودهای سیاست اقتصادی و اجتماعی حزب و انقلاب دنبال شد. این موضوعات همانگونه که در آن وقت نیز گفته شد، بنیادی ترین دغدغه ی فعلی کشور هستند و بخش عظیمی از انتظارات مردم در همین رابطه است.

از آن لحظه، سمینارهای مختلفی برای روشن ساختن و تحلیل محتویات سند رهنمود برگزار شد تا کادر و مسئول به اندازه ی کافی آماده گردد. آنها نیز به نوبه ی خود روند بحث با اعضای حزب، سازمان های وسیع و به طور کلی مردم را رهبری خواهند کرد.

بحث ها بمدت 3 ماه از اول دسامبر 2010 تا 28 فوریه امسال و با شرکت 8.913.838 تن از مردم، در بیش از 163 هزار همایش به طول انجامید. در این همایش ها بیش از 3 میلیون تن از مردم کمک های فکری و معنوی خود را نسبت به این بحث ها ابراز داشتند. اگرچه هنوز تعداد دقیق شرکت کنندگان معلوم نیست، اما ذکر این نکته لازم است که تعداد تمام شرکت کنندگان از هزاران عضو حزب و سازمان جوانان کمونیست و اعضای بسیاری از سازمان های دیگر در کنار مردم عادی تشکیل یافته بود. همچنین در مورد اعضای غیر عضو در حزب نیز این همایش ها در محل های کار و یا در محل سکونتشان تشکیل شد.

شورای ملی قدرت مردم تقریبا دو تا از نشست های خود را که در دسامبر سال پیش انجام شد، تماما به تحلیل سند پیش نویس اختصاص داد.

این روند در عمل قدرت حزب را در راه اندازی یک گفتگوی جدی و موثر بین مردم راجع به هر موضوعی نشان می دهد. این بحث در مواقع خاص که یک تصمیم گیری ملی باید انجام شود تا مدل اقتصادی و اجتماعی کشور را شکل ببخشد، جنبه ی حساسی پیدا می کند.

در همان حال نتایج این مباحث برای دولت و رهبری حزب در تمام سطوح به مثابه ابزاری موثر و نیرومند خواهد بود، که در حقیقت نقش یک رفراندوم عمیق و عمومی را بازی خواهد کرد و تغییراتی که باید انجام دهیم را جلوی پا ما خواهد گذاشت.

در یک اقدام دموکراسی واقعی، مردم آزادانه نظراتشان را مطرح کردند، شبهات خود را شفاف بیان کردند، اصلاحیه های لازم را پیشنهاد کردند، نارضایتی و اختلافات خود را مطرح کردند، و بعلاوه پیشنهاد دادند که روی حل کردن دیگر مسائل و مشکلات که در سند نیامده اند نیز اقدام شود.

مجددا همبستگی و اعتماد بسیاری از کوبایی ها در حزب و انقلاب مورد امتحان قرار گرفت؛ همبستگی و اتحادی که اختلاف نظرات را نفی نمی کند بلکه بواسطه ی همان هاست که استوار و محکم می شود. هر نظر بدون استثنا در روند تحلیل بکار گرفته شد، که به غنی ترشدن پیش نویس ارائه شده به نمایندگان کنگره انجامید.

عادلانه این است که بگوییم، در اصل این کنگره نیز از قبل با مباحث و نظرات مردم شکل گرفت. اکنون این به ما نمایندگان کنگره بستگی دارد که به بحث نهایی حول سند پیش نویس بپردازیم و برای انتخاب افراد رده بالا در رهبری حزب رای گیری کنیم.

کمیسیون سیاست اقتصادی کنگره ی ششم، وظیفه ی نوشتن پیش نویس رهنمودها را عهده دار شد و سپس به ساماندهی مباحث که حول پنج موضوع زیر متمرکز بودند پرداخت:

1. فرمول بندی رهنمودهایی که بواسطه ی نظرات گردآوری شده به ذهن می رسند.

2. سازماندهی، جهت گیری و کنترل پیاده سازی این فرمول ها.

3. آموزش دقیق کاردها و دیگر همکاران برای پیاده سازی بعضی از فرمول های اجرا شده

4. رصد سیستماتیک افراد و نهادهایی که مسئولیت عملی کردن تصمیمات مستخرج از رهنمودها را بر عهده دارند و ارزیابی نتایج آنها.

5. ساماندهی انتشار اطلاعات و روند کارها به مردم

برای تکمیل مفاد بالا، پیش نویس رهنمودها مجددا فرمول بندی شد و در جلسات هیئت سیاسی و کمیته ی اجرایی شورای وزرا به ترتیب در 19 و 20 مارس برای تحلیل در اختیار آنها قرار گرفت. در این جلسات کمیته ی مرکزی دبیرخانه، رهبری فدراسیون کارگران کوبایی (CTC)، اتحادیه کمونیست های جوان (UJC) و دیگر سازمان های بزرگ نیز حضور داشتند. با انتشار سند پیش نویس بین این مجموعه و انجام مباحث و بررسی های مختلف به مدت سه روز توسط نمایندگان محلی کنگره، نقش سازمان های دعوت شده پر رنگ تر از قبل بود. تمام مباحث انجام شده در پنج نشست حزبی برای تایید بحث خواهند شد.

اکنون می خواهیم اطلاعات بیشتری را در اختیار مردم قرار بدهم تا نتایج مباحث روی پیش نویس رهنمودها مشخص شود، اگرچه اطلاعات جزئی و مفصل بعدا منتشر خواهد شد.

سند اصلی حاوی 291 رهنمود (سرفصل) بود؛ 16 تای آنها با دیگر رهنمودها ادغام شدند؛ 94 تای آنها بدون تغییر باقی ماندند؛ محتوایت 181 عدد از آنها تغییر کرد؛ و 36 رهنمود جدید به سند اضافه شد که مجموعا به 311 رهنمود در پیش نویس فعلی انجامید.

یک حساب ساده ی ریاضی نشان می دهد که روند مذاکره چقدر موثر بوده است، که در طی آن، کم و بیش حدود دو سوم رهنمودها – یا دقیقا 68 درصد – مجددا فرمول بندی شد.

قانونی که این روند را تسهیل بخشید این بود که اعتبار یک طرح به تعداد افرادی که آنرا پیشنهاد کرده اند بستگی ندارد. برای مثال چندین رهنمود یا تغییر یافتند یا به کلی حذف شدند (و در دیگر رهنمودها ادغام شدند)، آنهم بر اساس طرح های یک فرد یا چند نفر.

توضیح این نکته نیز لازم است که بعضی از نظرات در این مرحله در نظر گرفته نشدند، چرا که موضوع مورد نظر تحلیل جامع تری را می طلبیده است که شرایط لازمه ی آن وجود نداشته اند. یا اینکه ازاساس با ماهیت سوسیالیزم مغایرت داشته اند. برای مثال 45 طرح وجود داشت که از تمرکز دارایی ها حمایت می کردند.

با این شرایط می خواهم بگویم که اگرچه گرایش عمده در جهت درک کلی و حمایت از محتویات رهنمودها بود، اما هیچ اتفاق آرایی حول آنها وجود نداشت؛ و اگر می خواستیم مشورت جدی و دموکراتیک با مردم خودمان انجام دهیم، اتفاقا خود این تکثر نیز به صورت جدی و اساسی مورد نیاز بود.

به همین دلیل می توانیم رهنمودها را به صورت کامل به عنوان اظهارات و خواسته های مردم تلقی کنیم، که در سیاست حزب، دولت و کشور باید از آنها پیروی شود تا بدین ترتیب مدل اقتصادی و اجتماعی خود را با موضوع ایمن سازی روند ادامه دار و غیرقابل بازگشت سوسیالیزم و نیز توسعه ی اقتصادی کشور بروز رسانی کنیم. علاوه بر اینها سطح استاندارد و توسعه یافته ی زندگی برای مردم مان در تلفیق با ارزش های اخلاقی و سیاسی نیز باید به صورت جدی مد نظر قرار می گرفتند.

همان طور که انتظار می رفت، بسیاری از طرح ها در خلال بحث بر سر پیش نویس رهنمودها، بر محوریت فصل ششم، "سیاست اجتماعی" و فصل دوم، "سیاست های کلان اقتصادی" شکل گرفتند. این دو تقریبا 50.9 درصد از محتوای مباحث را به همراه فصول 11 و 1 یعنی "سیاست حمل و نقل" و "مدل مدیریت اقتصادی" گرفتند. در عمل 75 درصد از نظرات مطرح شده حول این 5 فصل از 12 فصل موجود بود.

به بیان دیگر 67 درصد از طرح ها به 33 عدد از رهنمودها (معادل 11 درصد) ارجاع می کردند. در حقیقت بیشترین تعداد طرح ها مربوط به رهنمودهای شماره ی 162 (حذف کپن های غذا)، 61 و 62 (سیاست قیمت گذاری کالاها)، 262 (حمل و نقل مسافران)، 133 (وضعیت آموزش)، 54 (ایجاد یک واحد پولی یکتا) و 143 (کیفیت خدمات درمانی و بهداشتی) بودند.