گفتگوی روزنامه «یونگه ولت»

با دبیر اول حزب سوسیالیست ترکیه

در ترکیه

آتش زیر خاکستر

هنوز نمرده است

ترجمه عسگرداوودی

«فیگن یوکسک داغ» دبیر اول حزب «سوسیالیست ترکیه» است. این حزب در تظاهرات اعتراضی میدان تقسیم استانبول ترکیه نقش مهمی داشت و به همین دلیل نیز بشدت از طرف بخش قضائی دولت اردوغان تحت فشار قرار گرفت.

یونگه ولت: پس از تهاجم به تجمع معترضین میدان تقسیم استانبول در ماه یونی گذشته، آرامشی نسبی از طرف اعتراض کنندگان مشاهده می شود. اعتراضات غیر مستقیم و در مکان های مختلف انجام می شود. در اوایل سپتامبر اعتراضاتی در استان هاتائی واقع در مرز سوریه و نیز در آنکارا انجام شده که با دخالت ماموران انتظامی مواجه بوده است. اخیرا نیز اعتراضاتی در استانبول مشاهده شده است. وضعیت جنبش چگونه است آیا قوی شده است و یا برعکس ضعیف؟

فیگن یوکسک داغ: در ظاهر به نظر می رسد تحرک جنبش کاهش یافته باشد، اما در اصل چنین نیست. جنبش به دلایل تاکتیکی در مکان هائی عقب نشینی کرده است. در ماه یونی معترضین می بایستی از مواضع خود در میدان تقسیم عقب نشینی می کردند، اما این به معنی آرامش نیست. قبل از تظاهرات میدان تقسیم فعالین جنبش توانسته بودند حدود 60 منطقه را در استانبول به مرکز فعالیت خود تبدیل کنند که اکنون نیز در این مراکز فعال هستند. تعداد معترضین حتی پس از برهم زدن تجمع میدان تقسیم افزایش نیز داشته است. مردم در پارک ها اعتراضات خود را به اطلاع دیگران می رسانند. مرکز اعتراضات فعالیت خود را به میدان ها و پارک های مختلف استانبول منتقل کرده است. ایده مرکزی اعتراضات میدان تقسیم عملا به افکار عمومی منتقل شده و در مناطق مختلف شهر خود را به نمایش می گذارد. تهاجم نظامی به تظاهرات دولتی پارک گزی استانبول در اصل نه تنها ناموفق بود، بلکه به زیان دولت تمام شد. آنها تصور می کردند مردم به خانه هایشان بر می گردند، اما در عمل چنین نشد. انجمن های خودجوش متشکل در تظاهرات میدان تقسیم عملا نوعی از شوراهای مردمی تبدیل شده اند، چنین پدیده ای قبلا سابقه نداشته است. معترضین با تجربه ای که از تجمع پارک گزی کسب کرده اند، توانسته اند با روش هائی کاملا ابتدائی اعتراضات را تداوم بخشند. انجمن های تشکیل شده به مرکز تصمیم گیری های و تبادل تجارب و اطلاعات تبدیل شده اند. از همین طریق است که تجارب کمیته همبستگی میدان تقسیم که از همان ابتدای اعتراضات جنبش را رهبری می کرد، به مرحله دوم اعتراضات آرام منتقل شده است، بدین طریق این امکان فراهم شده است تا خود مردم بطور خود جوش متقابلا بحث کرده و تصمیم می گیرند. البته کمیته مذکور منحل نشده است و هر موقع که مردم را به اعتراض دعوت می کند، بلافاصله به همراهی مردم مواجه می شود. اما برنامه این است که مردم خودشان و از طریق انجمن های تشکیل شده اقدامات خود را پیش ببرند. در شرایط فعلی اعمال فشار بر علیه معترضین نتیجه عکس می دهد و به نفع جنبش تبدیل می شود: کمیته همبستگی میدان تقسیم مرکز یک سازمان سیاسی است.طبیعی است که دولت می تواند چنین سازمانی را سرکوب کند اما با توجه به اینکه برنامه های مبارزاتی این کمیته در عمل به صدها گروه غیر متمرکز منتقل شده است، از سرکوب آن عاجزند. در انجمن های تشکیل شده تقسیمات کاری مختلف وجود دارد.در استانبول حتی دو مرکز خیلی بزرگ انجمن وجود دارد: پارک عباس آقا و پارک یقورت چی. همین پارک آخری خود 173 «زیر انجمن» و «گروه کاری» دارد. انجمن ها تاکنون جنبش را فعال نگاه داشته اند. این انجمن ها در شهرهای کوچک و مناطق مختلف شهر نه فقط مطالبات عمومی را مطرح می کنند بلکه توانسته اند حتی مشکلات منطقه ای را به مورد بحث مردم تبدیل کنند. هدف اصلی این است که مردم هر منطقه شخصا درمسائل منطقه ای خود دخالت کنند. هدف تشکیل یک ساختار قدرت مردمی در مناطق مختلف شهری است.

س: تعداد فعالان انجمن ها چقدر است؟

ج: حدود 50 تا 100 تن در زیر مجموعه انجمن ها حضور دارند. تا پایان ماه آگوست تعداد شرکت کنندگان خیلی بود اما پس از آن تا حدودی کم شده است. شرکت کنندگان زیر مجموعه انجمن های قبلا روزانه با همدیگر دیدار داشتند اما در حال حاضر تجمع یک یا دو بار در هفته برگزار می شود. این سوء تفاهم ممکن است پیش بیاید که مردم خود را از انجمن های بی نیاز احساس می کنند اما چنین نیست. تعداد قابل توجهی بطور دائمی آماده تحرک در شرایط ویژه هستند. دلیل کم تحرکی که به آن اشاره کردم، بازگشائی مدارس و دانشگاه ها و دیگر مراکز آموزشی است. تعدادی نیز پس از چند ماه تحصن باید به سرکار های خود باز می گشتند. جنبش در شرایط فعلی انواع روش های و متد های مبارزاتی را بررسی می کند. احتمال دارد با تسخیر ساختمان های بزرگ خالی از سکنه، تجمعات میادین و پارک ها، به چنین محل هائی منتقل شده و کوشش شود تا در این محل ها انجمن های مردمی تشکیل شود.کوشش خواهد شد تا جنبش در اشکال نوین و موثر به مبارزه خود ادامه دهد.

س: انجمن هائی که نام بردید در و کارخانه ها و دیگر مراکز کاری نیز فعالند؟

ج: خیر. در شرایط فعلی متاسفانه چنین سازمان هائی وجود ندارد. کارگران بطور وسیع طبیعا در بین دیگر اقشار مردم در تظاهرات شرکت داشته اند اما آنها موفق نشدند جنبش اعتراض را به مراکز کاری منتقل کنند. این بدلیل عدم همکاری سندیکا ها بوده است. آنها حتی کوشش کردند از اعتراضات ممانعت بعمل آورند. در شرایط فعلی وضعیت بدینگونه است که سندیکا ها مخالف هستند تا این نوع خودآگاهی طبقاتی را اعمال کنند.این موضع مشکل ایجاد می کند.اما در کل مردم چنین نظری ندارند.متاسفانه اعتصاب بزرگی روی نداد. البته آنها پس از پایان ساعات کار بلافاصله در جمع دیگر تظاهر کنندگان حاضر می شدند و شبانه در باریکاد های ایجاد شده به مقاومت دست می زدند.صد ها هزار تن شب ها در میدان شهر مبارزه می کردند و صبح زود به سر کار های خود باز می گشتند. در انجمن های موجود کارگران بطور مرتب حاضر می شوند و دیدگاه های خود را با یکدیگر در میان می گذارند. در رسانه های خبری اغلب ادعا می شود که جنبش نه از اقشار کارگری بلکه متشکل از طبقات میانی و اقشار ناراضی و ضعیف جامعه است.این گونه نیست که ادعا می شود.بلکه اغلب شرکت کنندگان در اعتراض ها کارگران هستند.البته باید گفت که طبقه کارگر با خودآگاهی طبقاتی تاریخی در این اعتراضات فعال نبوده است.

س: در شرایط فعلی میزان سرکوب اعتراضات افزایش یافته. در اوایل اکتبر تظاهرات دانشجویان آنکارا سرکوب شد.چند روز قبل از آن پلیس در شهر هاتای واقع در مرز سوریه به تظاهر کنندگان حمله کرد و نیز در استانبول به دستگیری تعدادی اقدام کردند.همچنین حدود 180 تن از مدیران مدارس که به دانش آموزان اجازه شرکت در تظاهرات را داده بودند دستگیر شدند. این موج سرکوب چه نتیجه ای دارد؟

ج: دولت حزب عدالت و توسعه کوشش کرده است با انواع تاکتیک ها جنبش را سرکوب کند اما موفق نشده است، زیرا جنبش در اشکال مختلف و متد های مختلف عمل می کند.قوی ترین سلاح دولت، ترساندن توده های مردم بود.اما دولت نتیجه ای نگرفت و در این رابطه مجبور به عقب نشینی شد. مردم می دانند وقتی به خیابان ها سرازیر می شوند از طرف نیروهای انتظامی مورد حمله واقع خواهند شد.مردم می دانند که ممکن است مجروح و حتی کشته شوند.از ماه یونی تاکنون شش تن در اعتراضات کشته شده اند، با وجود این مردم همچنان در اعتراضات خیابانی شرکت می کنند.صد ها تن در طول این مدت در تظاهرات کور و یا دچار دیگر جراحات شده اند. تاکنون حدود 5 هزار تن دستگیر موقت شده اند. در حال حاضر حدود 90 تن همچنان در زندان هستند که نیمی از این تعداد اعضاء «حزب سوسیالیست ترکیه» می باشند. با وجود سرکوب، جنبش همچنان پیشروی می کند. در شرایط فعلی کوشش می شود محل تجمع های قبلی را که از مردم معترض خالی کرده اند و تظاهرات در آنها ممنوع اعلام شده، دو باره به کنترل مردم در آید. علاوه بر این مراکز جدید اعتراضی در حال شکل گرفتن هستند. مثلا در شهر هاتای، در این شهر یک مشکل لاینحل هنوز وجود دارد و آن خطر بروز جنگ با سوریه است.در هاتای بخش بزرگی از علوی ها و اعراب زندگی می کنند.

س: پس از ماه یونی  و تظاهرات پارک گزی استانبول موضوع دخالت نظامی ـ سیاسی ترکیه در امور سوریه نیز مطرح شد. معترضین در این رابطه چگونه فکر می کنند.

ج: اغلب مردم، یعنی حدود 50 تا 60 درصد این بازی سیاسی دولت را مردود می دانند. اما بخش از مردم که طرفداران حزب عدالت و توسعه باشند، رویای دستیابی به «امپراطوری نئوعثمانی» در را سر می پرورانند. دخالت در امور داخلی سوریه نیز از همین امر نشئت می گیرد.همچنین کوشش می شود تا بخش کردستان در سوریه به خودمختاری نرسد،(امری که اتفاق افتاده است) زیرا در آن صورت کردستان ترکیه نیز چنین خواسته هائی را مطرح خواهد کرد. چنین اتفاقی دولت ترکیه را نگران می کند. تهاجم به عراق در سال 1991 باعث شد تا کرد های شمال عراق به استقلالی نسبی دستیابند. دولت ترکیه مایل نیست تا  در سوریه نیز چنین اتفاقی بیفتد. دولت ترکیه در رابطه با وضعیت سوریه گرفتار وضعیتی دشوار است. ادامه بحران مرزی در استان علوی نشین هاتای می تواند به یک شورش ضد دولتی در ترکیه منجر شود.

س: مایل هستم به پروسه صلح دولت ترکیه با کردها نیز بپردازیم. دولت ترکیه وعده های خود را عملی نمی کند و بنظر می رسد تحمل پ. ک.ک «حزب کارگران کردستان» نیز در حال اتمام است. پیش بینی شما از امکان دسترسی به صلح تا چه حدود است؟

ج: طرف کرد هنوز امید خود را به مذاکره و دستیابی به صلح از دست نداده است. کرد ها اطلاع داده اند که مایل هستند مدتی صبر کنند تا شرایط مذاکرات جدید فراهم شود. آنها مجاز شده اند که در نوشتار زبان کردی از حروف X,Q,F استفاده کنند.  این موضوع مدت ها ممنوع بوده است تا مثلا کلمه نوروز Newroz نوشته نشود. همچنین ثبت احوال ترکیه اسامی با این حروف را نمی پذیرفت. تاسیس مدارس خصوصی به زبان های غیر ترکی نیز مجاز اعلام شده است. حدود ده درصد محدودیت های پارلمانی در این رابطه نیز قرار است در عمل برطرف شود. از زمان اعلام این مقررات آرامشی نسبی مابین طرفین برقرار شده است. اما این آرامش می تواند ناپایدار باشد، اگر اصلاحات اعلام شده در عمل انجام نشود. دولت حزب عدالت و توسعه می کوشد با اعلام موارد ذکر شده در انتخابات 2014 برنده شود. اما کردها نیز مجبورند صبر و تحمل خود را تا برگزاری این انتخابات افزایش دهند. من فکر می کنم که کردها چنین خواهند کرد. البته آنها دست روی دست نخواهند گذاشت بلکه تا آن زمان در تحرکات سیاسی ترکیه دخالت خواهند داشت. جنبش کرد در اوایل اعتراضات پارک گزی خود را کنار کشید و دخالت نکرد، اما پس از آن از عدم حضور خود در تظاهرات انتقاد کرد.این امر نشاندهنده آن است که آنها نیز در آینده با هیئتی قوی در جنبش اعتراضی حضور خواهند داشت.