|
جرقه اول چرا و به چه مناسبت و در کدام خرمن مصر برافروخته شد؟
مبارزات و اعتراض اجتماعی در اواسط سال 2000 زمانی که استبداد
و نئو لیبرالیسم مردم را به آخرین مرز برای آمدن به خیابان های
مصر کشاند. سقوط مبارک مشخص کننده "دلیل " اختلال و تضاد عمیق
در جامعه و روند قدرت و گرایشات مختلف در جامعه بود. درعرض
دوسال اعتصابات عمومی و تظاهرات به اوج تاریخی خود رسید. نان،
آزادی وعدالت اجتماعی شعارمردم بود وهمچنان در خیابانهای قاهره
و سراسر کشور تکرار میشود . وضع اقتصادی مصرقبل از انقلاب و
سقوط حسنی مبارک امکان یک زندگی مناسب ومعقول را از اکثریت
مردم مصر گرفته بود. "حدود 40 درصد از جمعیت با درامدی معادل
دو دلار در روز دارند و این یعنی زندگی زیر خط فقر ".
مبارک سقوط کرد اما شرایط دشوار زندگی ادامه یافت و اوضاع
اقتصادی بدلیل سقوط صنعت توریسم در مصر وخیم تر نیز شده ومصر
از در آمد عظیم گردشگری محروم شده است.
با اینکه در امد گذرگاه کانال سوئز همچنان با ارائه یک سهم
نسبتا ثابت به اقتصاد مصر کمک می کند، اما ذخایر ارزی برای
مقابله با افزایش تورم کاهش یافته است. بعلاوه در اثر خصوصی
سازی بخش صنعتی و کشاورزی اقتصاد بشدت تابع بازار شده است.
واردات افزایش و تولید ملی کاهش یافته است. سرمایه گذاری در
بخش گردشگری متوقف شده است و دولت مقروض سرمایه گذاران باقی
مانده و قدرت تامین خدمات اجتماعی را ندارد. دولت حتی توان
پرداخت حقوق کارگران وکارمندان دولتی را هم ندارد.
در چنین شرایطی قیام دوباره مردم مصر هیچ عجیب نیست. می خواهد
علیه مرسی باشد و یا حاکم دیگری.
اخوان المسلمین در زمان حسنی مبارک، نقش حامی او را داشت.
تائید کننده سیاست های نئولیبرالی مبارک و تائید کننده فضای
سرکوب ملیون و چپ های مصر توسط مبارک بود. به همین دلیل بود که
"مرسی" به محض آن که زیر پای خود را در کاخ ریاست جمهوری محکم
کرد، برای گرفتن وام از صندوق بین المللی پول برنامه کاهش
یارانه ها را به اجرائ گذارد و این خودکشی سیاسی بود.
او و مشاورانش این را متوجه شدند و لغو این تصمیم را اعلام
کردند اما همین تصمیم و ضد تصمیم هم ماهیت او را برای مردم مصر
روشن تر کرد و هم تقابل فوری مردم با او را اجتناب ناپذیر
ساخت. مردم مصر میدانند که گرایش اقتصادی و اجتماعی اخوان
المسلمین همان گرایش است که حسنی مبارک دارد و اگر دیر بجنبند
او می تواند زیر پای خود را در داخل محکم کرده و در عرصه بین
المللی هم جای پای خود را محکم کند.
با آنکه اخوان المسلیمن بعنوان یک نیروی سیاسی مخالف رژیم حسنی
مبارک خود را به مردم "جا" زد اما مردم میدانستند که آنها هرگز
یک نیروی انقلابی نیستند. پس از پیروزی اخوان المسلمین در
انتخاباتی که از سوی احزاب سیاسی تحریم شده بود دستگاه دولتی
مبارک بدون تغییر وانعطاف مذاکرات با ارتش را شروع کرد تا
مبارزه علیه مخالفان وظیفه دولت شود.
در 25 ژانویه مبارزه سیاسی سرعت خیره کننده ای گرفت. ابتدا
شورای عالی نظامی چهره ای خشن و استبدادی از خود نشان داد.
چنان که آن را با همین چهره در فوریه 2011 تا ژوئن 2012 مقایسه
کردند. اما این چهره برای مردم مصر آشنا بود و به همین دلیل
آنها نیز همان چهره ای را از خود نشان دادند که در زمان مبارزه
با استبداد مبارک از خود نشان داده بودند.
بعد از سقوط مبارک اختلافات میان احزاب و رهبران گروه های
مختلف سیاسی درمصرتشدید شد و این خود یکی از شانس های بزرگ
اخوان المسلمین برای رسیدن به قدرت بود، زیرا آنها متحد بودند
و سازمان سراسری خود را داشتند.
در طول دوسال گذشته مردم در خیابان های قاهره بودند، اما بصورت
پراکنده تا آن که این نیروی پراکنده خیابانی یکبار دیگر بصورت
یک سیل بنیانکن سیاسی در میدان التحریر قاهره حضور یافت.
در طول دوران حکومت محمد مرسی "مرز" بین هواداران انقلاب و
ارتش بعنوان نیروی "ثبات" در کشور مشخص شد. این مرزبندی از
فردای پیروزی مرسی در انتخابات شکل گرفته بود.
از سوی دیگر هوادارن انقلاب با بخش هائی از حزب حاکم در دوران
حسنی مبارک که تمایلات سوکولار دارند و با حکومت اخوان
المسلمین در مصر مخالف اند در یک جبهه قرار گرفته اند و به این
ترتیب وسیع ترین جبهه علیه دولت مسری شکل گرفت که به راهپیمائی
14 میلیون در روز یکشنبه در مصر انجامید و پایه های یک وحدت
ملی چنان در مصر شکل گرفت که هر تحولی در آینده این کشور متاثر
از همین اتحاد و وحدت ملی خواهد بود.
این جبهه مردمی که در خیابان های مصر است، اکنون علیه تمام نظم
نئولیبرالیسم دست به قیام زده است. اکنون خواست های مردم
انقلابی مصر فراتر از تغییر این دولت و فرد و یا آن دولت و فرد
است. حرکت جامعه مدنی و احزاب مخالف حکومت به سمت در اختیار
گرفتن قدرت پیش می روند. ولی همچنان این سئوال مطرح است که
توافق با هواداران رژیم مبارک تا کجا می تواند پیش برود و چه
سرانجامی خواهد یافت.
در برخی از محلات مردم کنترل منطقه و حتی کارگاه های تولیدی را
بر عهده گرفته اند اما این وضعیت نمی تواند همیشگی باشد.
مصری ها در یکسال گذشته با ارتش بیشتر آشنا شده اند و اکنون
این ارتش را در مقابل اخوان المسلمین می بینند و خوشحال اند.
خیابان های قاهره سنگر ضد استبداد و مرز بازگشت اخوان المسلمین
به قدرت شده است.
|
