اروگوئه

مدلی تازه برای

مبارزه

با مواد مخدر

ژاله نیاکان

تولید و قاچاق مواد مخدر از دردهای آمریکای لاتین است. چنان که باندهای مسلح با یکدیگر و نیروی پلیس نیز از سوی دیگر اغلب در جنگ و ستیزی با هم هستند که بیشتر جنبه رقابت های مافیائی دارد. حتی درگیری های مسلحانه پلیس با باندهای مواد مخدر. بخش مهمی از فساد مالی حکومت های امریکا لاتین نیز ریشه در تولید و توزیع و صادرات مواد مخدر دارد.

در این میان، آزاد شدن تجارت "ماری جوانا" در اورگوئه اقدامی بی سابقه بود. "خوزه موخیکا" رئیس جمهور خلقی این کشور، تا بحال با جراید در این زمینه گفتگوهای متعددی انجام داده است که در اینجا به چند مصاحبه معروف او اشاره می کنم. آن نکاتی که اغلب روزنامه نگاران در مورد شخص رئیس جمهور بدان علاقمندند علاوه بر سیاست نوین مبارزه با مواد مخدر، نحوه ساده زیستی زندگی اش و خاطرات سالهای های زندان اوست. اقدام خوزه موخیکا رئیس جمهور اورگوئه در سال 2013 و پیامد ها آن در سال کنونی بسیار بود. قانونی کردن ماری جوانا در دولت او موجب حیرت و شگفتی جهانیان شد.

***

 می گویند خوزه موخیکا فقیرترین رئیس جمهور جهان است. در خانه اش نه نشانی از محافظ است، نه باغبان و نه خدمتکار. او تنها با همسر و سگی کوچکی که یک پایش می لنگد زندگی می کند. وقتی خبرنگار الجزایرخانم لوسیا نیومن از خوزه موخیکا پرسید که آیا شما فقیرترین رئیس جمهور جهان هستید، او در پاسخ گفت:

"فقیر آنهایی اند که به من فقیر می گویند. فقیر کسی است که زیادی خواه است. زیرا آنهایی که زیاد می خواهند هرگز قانع نیستند و همواره احساس کمبود و نیاز می کنند. من صرفه جو هستم و نه فقیر. صرفه جو با یک چمدان کوچک، با اسباب و اثاثه ای اندک، اما کافی. من با کم زندگی می کنم. با چیزهای خیلی ضروری. زیاد به مادیات وابستگی ندارم و این عدم وابستگی موجب آزادی وقت من است. وقت داشتن برای کارهایی که دوست دارم. آزادی یعنی همین، یعنی وقت داشته باشی که زندگی کنی. زندگی با صرفه جویی یک بینش ونگرش فلسفی به زندگی است."

خوزه موخیکا در رابطه به این پرسش که او نود درصد حقوق ریاست جمهوری خود را صرف امور خیریه می کند به خبرنگار الجزیره می گوید:
"من راه و روشی در زندگی دارم که حالا که رئیس جمهور شده ام، آن را تغییر نمی دهم. من بیشتر از آن چیزی که نیاز دارم، پول در می آورم. شاید این مقدار برای بسیاری کافی نباشد. اما برای من و همسرم کافی است. همسر من نیز سناتور است و  بخش مهمی از حقوق خود را برای عقاید سیاسی اش مصرف می کند. اما حقوق او واقعا برای زندگی هر دوی ما کافی است. تازه ما می توانیم پول نیز پس انداز کنیم. من به حزب خود و به یک پروژه خانه سازی برای مادران بیوه کمک مالی می کنم. این کار برای من یک فداکاری نیست. بلکه یک وظیفه است."

خوزه موخیکا بشدت با مشکل مواد مخدر در امریکای لاتین دست پنجه نرم می کند. او با هر نوع اعتیادی مخالف است و جمله معروفش این است که تنها باید به عشق معتاد بود. اما راه و روش مبارزه با اعتیاد در اورگوئه با همه جای دنیا تفاوت دارد.

- چرا رئیس جمهور اورگوئه تولید و توزیع ماری جوانا را در سال 2013 قانونی اعلام کرد؟

موخیکا: قانونی کردن پخش ماری جوانا یک مبارزه جدی است با قاچاق مواد مخدر. در صد سال اخیر اقدامات امنیتی و در گیری های پلیس با باند های تولید کننده مواد مخدر، جامعه را به خشونت و تعرض کشانده است. ما تلاش می کنیم که فعالیت های باند های غیر قانونی را به عرصه علنی بکشانیم. این بدین معنی نیست که هرکس هرطور و در هرجا که بخواهد، ماری جوانا مصرف کند. این اقدام به معنای کنترل و تنظیم مصرف مواد مخدر از طریق توزیع داروخانه ها است. ما برای آنهایی که خود را در لیست مصرف کنندگان ماری جوانا ثبت کرده اند، سهمیه ماهانه در نظر می گیریم. اگر کسی بیشتر از سهم خود به مواد نیاز داشته باشد باید معالجه و درمان شود. ابتدا او را شناسایی می کنیم و از اعتیاد پنهان بیرون می آوریم. ماری جوانا ماده مخدر ضعیفی است. کوکائین که ماده قوی تری است، برنامه ما را شامل نمی شود. اما امیدواریم مبارزه با مصرف مواد دیگر را نیز در آینده ادامه دهیم. این سیاستی است نو و متفاوت. ما باید این تجربه را پشت سر بگذرانیم. زیرا آنچه در دنیای کنونی به عنوان رفع معضل مواد مخدر ارائه می شود گره گشا نیست.

- شما از جانب ایالات متحده آمریکا و یا سازمان ملل برای اجرای سیاست مبارزه با مواد مخدر تحت فشار قرار دارید؟

موخیکا: خیر. آنها مرا تحت فشار قرار نداده اند. اما من تنها از حمایت روسای جمهور پیشین برخوردارم. اگر شخصیت ها در قدرت باشند، کاری از دستشان بر نمی آید. اعتیاد بیماری خطرناکی است. نه ماری جوانا خوب است، نه سیگار و نه الکل. اما قاچاق و تجارت غیر قانونی مواد مخدر بد تر از اعتیاد و استفاده از آن است.

زمان مانع پرداختن خوزه موخیکا به ایده آل های اجتماعی اش نشده. او همواره به فعالیت های خود به عنوان یک مارکسیست ادامه داده و در حکومت های پیشین نیز به دلیل همین فعالیت ها به زندان افتاد. او با تلاش سازمان عفو بین الملل از زندان آزاد شد. موخیکا در مورد سال های زندان می گوید:

در زندان دچار توهم فکری شدید شدم. نیاز به روانپزشک داشتم. قرص های دکترها را دور می انداختم تا زندانبان به روح و وجدان دورنی من دست نیابند. تصور میکردم که به مرحله جنون کشیده می شوم. صدای جیغ مورچه ها را می شنیدم و قورباغه را در ظرف آب جمع می کردم که شنا کنند. آنها برایم نشانی از حیات و زندگی بودند. مجبور بودم با آنچه در اختیار دارم با خلاقیت برخورد کنم، تا عاقل و هشیار بمانم. زمانی که پس از هشت سال نخواندن کتاب و روزنامه سرانجام به متنی دست یافتم، تلاش کردم که دوباره تفکر خود را سمت و سو بدهم.

***

- کریستین امانپور خبرنگارایرانی تبارسی ان ان نیز گفتگوی مشابهی با موخیکا کرده که نکاتی از آن را برایتان می نویسم. او به امانپور می گوید:

"در کشور اورگوئه اکثریتی از مردم هنوز خط مشی دولت ما را در قبال قانونی کردن ماری جوانا نپذیرفته اند. طبیعتاً ما با گسترش استفاده از مواد بشدت مخالفیم و هدف نیز کنترل و کاهش آن است. ما تلاش می کنیم که بازار سیاه مواد مخدر را غیر قانونی کنیم. در سال 1984 میلادی در اورگوئه حدود دو هزار مصرف کننده ثبت گردیده بود. این رقم اکنون به 150000 نفر رسیده است. پیگرد پلیسی در هیچ جای دنیا کارساز نبوده است.

- در مورد انتقاداتی که به شما در این زمینه وارد می کنند  چه نظری دارید؟ منتقدان می گویند که شما موجب می شوید که جوانان در سنین پایین بطور قانونی به ماری جوانا دست یابند.

موخیکا: " شما اگر این ماده را ممنوع اعلام کنید، برای جوانان جذابیت پیدا می کند. اما اگر تولید و پخش آن را بطور کنترل شده آزاد بگذارید، پرده از اسرار آن برداشته، به محدوده مشکل مسلط می شوید.

امانپور: شما با پرزیدنت اوباما ملاقات کرده اید و حمایت او را از سیاست های خود در این زمینه درخواست کرده اید. شما چریک جنگنده مخالف آمریکا، حالا پس از این همه سال با رئیس جمهور این کشور ملاقات می کنید. چه احساسی دارید؟

خوخیکا: من نمی توانم واقعیت را انکار کنم. گمان می برم که کشور کوچکی چون اورگوئه قادر به نفی موجودیت کشور عظیمی نظیر آمریکا نیست. جامعه آمریکا ابعاد گسترده ای دارد. چه کسی می توانست روزی تصور کند که یک سیاهپوست رئیس جمهور آمریکا شود.

امانپور- اززندگی ساده خودتان بگوئید.

موخیکا:ببینید! مرا اکثریت مردم اورگوئه به عنوان رئیس جمهور برگزیده اند. من به گونه ای زندگی می کنم که اکثریت مردم زندگی می کنند. من حق ندارم با روشی زندگی کنم که تنها اقلیتی ثروتمند و مرفه کشورم زندگی می کنند. زیرا من از طریق آن اکثریت کم درآمد انتخاب شده ام. مردمی که به پول علاقه زیادی دارند، اصولا نباید سیاست را به عنوان شغل انتخاب کنند.

امانپور: کمپانی آمریکایی تولید کننده سیگار "فیلیپ موریس" از شما شکایت کرده است.

موخیکا: این مسئله به یک کمپانی و یک کشور محدود نمی شود. مبارزه مرگ و زندگی است. باید از زندگی دفاع کرد. در سال 8 میلیون نفر در اثر اعتیاد می میرند. این تعداد بیشتر از کشته شدگان جنگ ها در سال است. ما به مبارزه علیه سیگار و تنباکو ادامه خواهیم داد.

***

کریشنا انداولو خبرنگار وبسایت کانادایی "وایس" نیز در گفتگوئی مشروح سئوالات متعددی از رئیس جمهور اورگوئه کرده است، که به چند نکته آن اشاره می کنم.

او ابتدا از رئیس جمهور اورگوئه اجازه می خواهد که سیگاری روشن کند. موخیکا بلافاصله  بر می خیزد و می گوید: خواهش می کنم. فقط اجازه بدهید سیگار برگی را که فیدل کاسترو به من داده برایتان بیاورم." و ادامه می دهد:

"مبارزه ما با قاچاق مواد مخدر یک تجربه تازه است. این اقدام زمان خودش را می برد. من با ماری جوانا مخالفم. زیرا گریزی است از واقعیت. واقعیت های تلخ زندگی که افراد از پذیرش آن طفره می روند. پناه آوردن به افیون اشتباه بزرگی است. سیاست قانونی کردن ماری جوانا، ازدواج همجنسگرایان و پذیرش حق سقط جنین سیاست های کنونی دولت ماست که از تاریخ ما سرچشمه می گیرند. در سال 1914 الکل توسط دولت اورگوئه تولید می شد و از در آمد آن در بخش بهداشت استفاده می شد. در سال 1910 تن فروشی زنان در کشور ما تحت نظارت قرار گرفت و با کنترل بهداشتی در جهت جلوگیری از بیماری های مقاربتی تلفیق شد. حتی حقوق این قشر(زنان تن فروش) از جامعه مورد بررسی قرار گرفت. پدران و اجداد ما در این کشور از چنین اصول و سیاست هایی پیروی می کردند. ما تجارب زیادی در این رابطه داریم و سیاست های ما از دل آموخته هایمان بیرون می آید.

انداولو: فکر می کنید در آینده کشورهای دیگری در این مورد، سیاست های شما را دنبال کنند؟

موخیکا: ما این جاده را هموار کردیم و آهسته پیش می رویم. آهسته تر از آنچه که خود انتظار داشتیم. ما در حال کنترل مواد مخدریم و از پنهانکاری و ضعف اجتناب می ورزیم. من معتقدم در آینده نسل دانشگاهی و جوان این راه را هموار خواهند ساخت. دنیای جدید، دنیای قدیم را شکست می دهد. بله، هرچند که من پیرم، اما تفکرم جوان  است. من به این راه معتقدم.

        پیج فیسبوک راه توده