مرور تاریخ ایران

از انقلاب مشروطه تا انقلاب 57

سال 1350

سال اعدام

سال نرفتن میخ

بر کله آهنین شاه

سال 1350، سال برگزاری جشن های 2500 ساله شاهنشاهی از یکسو و سال عملیات مسلحانه بقایای گروه سیاهکل در خیابان های تهران از سوی دیگر است. همچنین سال اعدام های پیاپی قاچاقچیان مواد مخدر در سراسر ایران به بهانه مبارزه با قاچاق مواد مخدر.

شاه که از واقعه سیاهکل یکبار دیگر میل به تشدید خشونت را آموخته بود، این خشونت را بصورت اعدام جوانانی که جان در کف گرفته و به مبارزه بی نتیجه مسلحانه روی آورده بودند ادامه داد. سال 1350 را شاید بتوان اوج اعدام های سیاسی، پس از کودتای 28 مرداد دانست که تا سال 1356 ادامه یافت، گرچه در 5 سال پس از 1350 بدلیل کم شدن فعالیت های چریکی شهری، پر شدن زندان ها از دستگیر شدگان سازمان های سیاسی و چریکی و امنیتی شدن هرچه بیشتر تمام فضای سیاسی کشور کاهش یافته بود. شاه یکبار دیگر نتوانست بفهمد که راه حل آنچه در حال تکامل است، باز کردن گام به گام فضای سیاسی کشور، عقب کشیدن خود و دربار از اعمال قدرت، سپردن امور مملکت به ارگان های انتخابی و فراهم ساختن امکان بازگشت هویت واقعی به مجلس و شورای شهر و دیگر نهادهاست. او نه تنها این را نفهمید، بلکه یکه تازی خود را تا اعلام انحلال احزاب فرمایشی "ایران نوین" و "مردم" و اعلام حزب واحد رستاخیز ادامه داد و زمانی از خواب خوش قدرت پرید که دیگر دیر شده بود و خیابان ها در اشغال میلیون مردمی بود که دیگر تحملشان سر آمده و سقوط او را طلب می کردند.

در همین سال سازمان پر شمار "ساکا" که ساواک شاهنشاهی توانسته بود در قلب آن نفوذ کند متلاشی شد و شمار زیادی از فعالان این سازمان راهی زندان ها و شکنجه گاهها شدند. ساکا یک سازمان چریکی نبود و برخی از فعالان آن از توده ایهای باقی مانده پس از کودتای 28 مرداد بودند که از حزب و بی عملی آن انتقاد داشتند و سازمان "ساکا" را بنیانگذاری کرده بودند. خبر این دستگیری ها را مطبوعات وقت در یک خط و در واقع ادعای ساواک درباره کشف یک سازمان مسلح منتشر کردند که می خوانید. تمام اخبار مربوط به کشته شدن جوانان مسلح در خیابان های تهران و یا عملیات ترور سیاسی آنها – از جمله ترور سرلشگر فرسیو- در یک جمله کوتاه در اختیار مطبوعات قرار می گرفت و آنها موظف به انتشار آن، بدون اضافه کردن یک "و" به آن بودند. حتی صفحه و محل انتشار این نوع خبرها را نیز ساواک تعیین می کرد و به سردبیران مطبوعات دستور آن را میداد. از سازمان هائی که افراد آن کشته و تیرباران میشدند هیچ نوشته نمی شد، گوئی بیخود و بی جهت جوانانی در خیابان ها خودکشی می کنند و یا در عملیات نظامی کشته می شوند و یا در زندان ها اعدام می شوند!

در همین سال، حکام شیخ نشین ها یکی پس از دیگری راهی تهران می شوند تا ریش و سبیلشان را شاه چرب کند و برشان گرداند.

و باز در همین سال، آخرین ژنرال دارای شخصیت و تفکر در ارتش بدستور شاه برکنار شد. ارتشبد جم. در سال 56 شاه همانگونه که به یاد علی امینی افتاده و از او برای تشکیل کابینه به کاخ دعوت کرده بود، از ارتشبد جم نیز خواست که به ایران بازگشته و ارتش را بدست بگیرد. اما ارتشبد جم نیز مانند علی امینی یکبار دیگر در کنار شاه قرار گرفتن را نپذیرفت. هر یک از این افراد، زخم خود رائی و استبداد شاه درعین نادانی اش را در پهلو داشتند. ارتشبد فریدون جم برکنار شد و امثال ارتشبد ازهاری و ارتشبد نصیری جای او را گرفتند و امثال سپهبد امجدی که در کودتای 28 مرداد سرهنگ دوم ارتش بود و از شکنجه گران زیر دست سپهبد بختیار، در راس تشکیلات ورزش کشور قرار گرفت. شاه همیشه سازمان تربیت بدنی که تشکیلات ورزشی کشور بود را سازمانی نظامی فرض کرده و ژنرال ها را در راس آن قرار میداد. همچنان که کمیته ملی المیپک را از سازمان های زیر نظر دربار شاهنشاهی دانسته و برادرش غلامرضا پهلوی را در راس آن گذاشته بود. تیم ملی فوتبال ایران در همین سال، یا توطئه ای که ساواک ترتیب داده بود متلاشی شد و کاپیتان آن "قلیچ خانی" سر از زندان در آورد. و باز در همین سال بنیانگذار برنامه گلها "پیرنیا" به خواب ابدی رفت!

سال 1350

فروردین ماه

1 -  مقررات صادرات و واردات سال 1350 اعلام شد و بموجب آن ورود یخچال، بخاری، تلویزیون، رادیو و پارچه های نخی مجاز گردید.

2 – سه قاچاقچی مواد مخدر در تهران تیرباران شدند.

3 – اداره آمار و ثبت احوال اعلام کرد جمعیت تهران به 3 میلیون نفر رسید.

4 – پرویز ثابتی معاون اداره امنیت داخلی ساواک که بعنوان "مقام امنیتی" نامیده می شود، در یک مصاحبه تلویزیونی زد و خوردهای پارتیزانی جنگل های سیاهکل را فاش کرد.

5 – پاس کلانتری قلهک نیمه های شب ترور شد.

6 – بامداد امروز سرلشگر فرسیو رئیس دادرسی ارتش هنگام خروج از منزل خود واقع در خیابان دولت قلهک به ضرب سه گلوله از پای درآمد. فرزند 16 ساله او نیز که پدر را همراهی می کرد به شدت مجروح شد.

7 – دولت برای دستگیری قاتلین فرسیو 900 هزار تومن جایزه تعیین کرد.

اردیبهشت ماه

1 – سه قاچاقچی مواد مخدر در تهران تیرباران شدند.

2 – صراف زاده یزدی باغ چهل هزار متری زیبای خود را برای پارک عمومی در یزد به شهرداری بخشید.

3 – دو قاچاقچی در کرمانشاه تیرباران شدند.

خرداد ماه

1 – پرویز پویان، صادقی نژاد و رحمت پور نذیری در زدوخورد مسلحاه با پلیش کشته شدند. در این زدوخورد پنج پلیس کشته و عده زیادی مجروح گردیدند. پلیس اعلام کرد کشته شدگان قاتلین فرسیو بوده اند.

2 – 4 نفر قاچاقچی در تهران تیرباران شدند.

3 – در زنجان یک قاچاقچی مواد مخدر اعدام شد.

4 – عده زیادی از دانشجویان ایران در امریکا علیه رژیم و شاه دست به تظاهرات زدند.

تیرماه

1 – هویدا اعلام کرد اگر مسئله پس گرفتن جزایر با مسالمت حل نشود با قدرت نظامی پس خواهیم گرفت.

2 – در قتل عام کاخ سلطنتی مراکش 286 نفر کشته و مجروح شدند. سپهبد حجت مشاور نظامی ایرانی پادشاه مراکش به شدت مجروح شد.

3 – دو قاچاقچی مواد مخدر در تهران اعدام شدند.

4 – ارتشبد فریدون جم رئیس ستاد مشترک از خدمت معاف شد.

5 – سپهبد غلامرضا ازهاری با ارتقاء به درجه ارتشبدی به ریاست ستاد مشترک منصوب گردید.

مرداد ماه

1 – رهبران کودتای سودان تیرباران شدند.

2 – در سودان دادگاه انقلابی تشکیل شد و کودتاچیان به محاکمه کشیده شدند.

3 – امیر عباس هویدا نخست وزیر، همسرش را طلاق داد.

4 – در رضائیه یک قاچاقچی اعدام شد.

5 – ارتباط تلفنی بین ایران و پکن آغاز شد.

6 – ضریح امامزاده داود (ع) طی مراسم با شکوهی نصب شد.

7 – اعضای یک هیئت مذهبی پیاده از تهران به مشهد حرکت کردند.

شهریور ماه

1 – سپهبد مصطفی امجدی بجای سپهبد پرویز خسروانی رئیس سازمان تربیت بدنی شد.

2 – دو قاچاقچی مواد مخدر در مشهد تیرباران شدند.

3 –سناتور سپهبد جهانبانی به ریاست سنی مجلس سنا و سرلشکر همایونی به ریاست سنی مجلس شورای ملی انتخاب شدند.

4 – احمد میرفندرسکی سفیر ایران در مسکو به قائم مقامی وزارت امور خارجه تعیین شد و بجای وی محمدرضا امیر تیمور به مسکو رفت.

5 –هنگام طرح برنامه دولت در مجلس بین نمایندگان حزب مردم و ایران نوین مشاجره شدیدی درگرفت و مجلس به شدت متشنج شد.

6 – شاه اعلام کرد تا آخر سال درآمد ما از نفت به ارقام نجومی می رسد.

7 – یک هواپیمای نظامی در اطراف ورامین سقوط کرد و سه سرنشین آن کشته شدند.

مهر ماه

1– انجمن شهر تهران مجددا غلامرضا نیک پی را برای مدت سه سال به شهرداری پایتخت انتخاب کرد.

2 – در زدوخوردهای موضعی در تهران 5 مخالف رژیم و چند پلیس کشته شدند.

3 – سپهبد نعمت الله نصیری رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور درجه ارتشبدی گرفت.

4 – دو قاچاقچی مواد مخدر در رضائیه تیرباران شدند.

5 – سیل خبرنگاران و عکاسان خارجی برای تهیه فیلمبرداری و گزارش جشن های 2500 ساله به تهران سرازیر شد. تاکنون متجاوز از 500 عکاس و خبرنگار به تهران آمده اند.

6 – مراسم پاسارگاد با حضور و شرکت سران و نمایندگان بعضی از کشورها در تخت جمشید انجام شد.

7 – شاه در آرامگاه کورش سوگند یاد کرد و سرانجام گفت: کورش! شاه شاهان، آزاد مرد آزاد مردان، آسوده بخواب که ما بیداریم و همواره بیدار خواهیم بود.

8 – جشن 2500 ساله به تهران منتقل شد. 

.

آبان ماه

1 – وزیر دربار در یک مصاحبه هزینه جشن های 2500 ساله را 16 میلیون و 800 هزار دلار اعلام کرد.

2 – دولت عراق حدود هشتهزار ایرانی را از خاک خود اخراج کرد.

3 – در تهران و رضائیه سه قاچاقچی مواد مخدر تیرباران شدند.

4 – داود پیرنیا موسس گلهای جاویدان و رنگارنگ رادیو تهران درگذشت.

5 – در تهران پارس یک اتومبیل کورسی وارد صف اتوبوسی شد، سه نفر را کشت و 6 نفر را زخمی نمود.

6 – 5 قاچاقچی مواد مخدر در تهران و کرمانشاه تیرباران شدند.

7 – در تصادف یک کامیون و اتوبوس در جاده زنجان 22 نفر کشته شدند.

آذر ماه

1 – اعلام شد در حوادث رانندگی تهران در آبان ماه 59 نفر کشته و 797 نفر مجروح شده اند.

2 – طبق قراری که با شیوخ شارجه و راس الخیمه داده شده بود، نیروی دریائی ایران در سه جزیره ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک در خلیج فارس پیاده شدند. در جزیره ابوموسی برادر حاکم شارجه به استقبال استاندار بنادر و دریادار عطائی رفته خوش آمد گفت. در جزیره تنب بزرگ از طرف پلیس جزیره تیراندازی بعمل آمد و در نتیجه یک افسر و یک مهناوی و یک سرباز کشته شدند.

3 – بنا به تقاضای دولت جلسه فوق العاده مجلس شورای ملی تشکیل گردیده و امیرعباس هویدا نخست وزیر طی نطقی اعلام کرد ارتش ما حاکمیت ایران را بر جزایر ایرانی دهانه خلیج فارس  مستقر کرد. پس از گزارش نخست وزیر مجلسین به دولت رای اعتماد دادند.

4 – دولت عراق پس از اعتماد از پیاده شدن نیروی دریائی ایران در سه جزیره با ایران قطع رابطه کرد.

5 – شیخ نشین ابوظبی طی اعلامیه شدیداللحنی از اشغال قسمتی از خاک عرب بدست ایران ابراز تاثر و تاسف کرد.

6 – بدنبال اشغال جزیره تنب بزرگ و خلع سلاح پلیس آن جزیره کلیه ساکنان آن به دلخواه خود از جزیره خارج شدند و تنها هفت هندی در آنجا باقی ماند.

7 – حکمران راس الخیمه از اقدام ایران به انگلیس شکایت کرد.

8 – همزمان با اشغال جزایر سه گانه توسط نیروی دریائی ایران، شعبه بانک صادرات ایران در راس الخیمه مورد حمله قرار گرفت و پولهای آن غارت شد و رئیس بانک به ضرب گلوله مجروح گردید و ساختمان بانک را به آتش کشیدند.

9 – دولت عراق پس از اطلاع از پیاده شدن نیروی دریائی ایران در سه جزیره با ایران قطع رابطه کرد.

10 – عراق از ایران بمناسبت تصرف سه جزیره به سازمان ملل متحد شکایت کرد.

11 – در مجلس کویت علیه ایران نطق های تندی ایراد گردید و از طرف نمایندگان پیشنهاد شد که کویت باید با ایران قطع رابطه کند.

12 – دولت سوریه شدیدا به اقدام ایران اعتراض نمود و آنرا عمل خصمانه خواند.

13 – شیخ صفر برادر شیخ شارجه که در جزیره ابوموسی از نیروی ایران استقبال نموده بود به ضرب دو گلوله از پای در آمد.

14 – مردم در ابوظبی کلیه تاسیسات بازرگانی ایران را منهدم کردند.

15 – 4 قاچاقچی مواد مخدر در تهران – مشهد و رضائیه تیرباران شدند.

16 – در بغداد عده زیادی از جوانان اجتماع نموده از دولت عراق برای نجات سه جزیره اسلحه خواستند.

17 – سرهنگ معمرالقذافی رهبر لیبی تندتر از سایر دولتهای عرب به ایران تاخت و به شاه ایران هشدار کرد که بزودی انتقام گرفته خواهد شد.

18 – دولت عربستان سعودی طی اعلامیه ای از اشغال سه جزیره ابراز نگرانی و تعجب کرد.

19 – دولت مصر از ایران تقاضا کرد برای تصرف جزایر راه حل مسالمت آمیزی بایستی انجام گیرد.

20 – شورای امنیت سازمان ملل برای رسیدگی به شکایت پنج کشور عربی (عراق – کویت – لیبی – الجزایر و یمن جنوبی) از ایران یک جلسه طولانی چهار ساعته تشکیل داد.

21 – ذبیح الله بهروز دانشمند گرانقدر درگذشت.

22 – ذوالفقار علی بوتو نخست وزیر پاکستان شد.

23 – بدنبال تظاهرات شدید خیابانی در پاکستان ژنرال یحیی خان از ریاست جمهوری کنار رفت. و ذوالفقار علی بوتو رئیس جمهور شد.

دی ماه

1 – در خوابگاه دانشجویان دانشگاه شیراز بمبی منفجر شد و در نتیجه سه دانشجو کشته و عده ای مجروح شدند.

2 – سه قاچاقچی مواد مخدر در تهران و رضائیه تیرباران شدند.

3 – بنا به ادعای دولت، 30 هزار ایرانی از عراق اخراج شدند.

4 – عراق حوزه علمیه نجف را تعطیل کرد و عده ای از علماء از جمله آیات عظام حاج شیخ محمد شاهرودی فیروزآبادی و محمد کلباسی را به ایران فرستادند.

5 – 8 نفر که در واقعه کولانکوه دست داشتند اعدام شدند.

6 – سناتور رضا بوشهری بازرگان و نماینده ادوار سابق مجلس درگذشت.

7 – برف سنگین و بی سابقه در تهران، مدارس و مغازه ها را تعطیل نمود.

8 – 6 سارق مسلح در نبرد با مامورین ژاندارمری به قتل رسیدند.

9 – شرکت مس سرچشمه با یک میلیارد سرمایه تاسیس شد.

10 – یک قاچاقچی در مشهد اعدام شد.

11 – نماینده ایران در سازمان ملل ضمن یادداشتی اعلام کرد بیش از هزار ایرانی قربانی فجایع مقامات عراقی شده اند و توجه دولتهای جهان را به وضع ایرانیان عراق جلب کرد.

12 – سه شبکه با مقادیر فراوانی اسلحه و مهمات کشف شد. یک مقام امنیتی در مصاحبه خود اظهار داشت در رابطه با این سه شبکه 120 نفر دستگیر شده اند و تسلیم مقامات دادرسی ارتش می شوند. یکی از این شبکه ها وابسته به حزب توده می باشد که توطئه ربودن سفیر امریکا را طرح نموده بودند. یک شبکه دیگر از مقامات عراقی دستور می گرفته اند و قصد ربودن شهرام پهلوی نیا را داشتند. در جریان ربودن پهلوی نیا یکنفر کشته شد.

13 – کامل شمعون رئیس جمهوری سابق لبنان به تهران وارد شد و با شاه ملاقات کرد.

14 – والری ژیسکاردستن وزیر دارائی و اقتصاد فرانسه به دعوت دولت ایران وارد تهران شد.

بهمن ماه

1 – در شیخ نشین شارجه کودتا شد. شیخ خالد حکمران آن منطقه به قتل رسید و ولیعهد بر اوضاع مسلط شد.

2 – 3 قاچاقچی مواد مخدر در تهران تیرباران شدند.

3 – بین شارجه و عمان جنگ در گرفت. قسمتی از شارجه به تصرف نیروی عمان درآمد.

4– بعلت برف و سرما وزیر فرهنگ مدارس 15 شهرستان را تعطیل کرد.

5 – مامورین در تعقیب دو نفر از افراد متواری که اخیرا به انفجار بمب در بعضی مناطق تهران متهم بودند در خیابان غفاری برخورد مسلحانه پیدا کردند. در نتیجه یکی از آنان به نام احمد رضائی کشته شد و یکی دیگر دستگیر گردید.

6 – در خیابان مخصوص تهران بین عده ای جوان مسلح و مامورین انتظامی زدوخورد شد یک کشته و چند زخمی باقی ماند.

7 – دادگاه بدوی شماره 2 دادرسی ارتش رای خود را درباره 5 نفر از متهمان صادر کرد: بموجب این رای سعید آریان اعدام، بهمن آژنگ و مهدی لواسانی و عبدالکریم حاجیان حبس ابد و قاسم ارض پیما 15 سال حبس.

اسفند ماه

1 – در قطر کودتا شد و ولیعهد (شیخ خلیفه) قدرت را به دست گرفت. این کودتا هنگامی صورت گرفت که شیخ احمد حاکم قطر در شیراز بسر می برد. حاکم جدید قطر اعلام کرد که 50 درصد درآمد نفت صرف عمران و آبادی قطر خواهند شد.

2 – سازمان کارگران تهران در میدان سپه میتینگی ترتیب دادند و نسبت به عوامل خارجی و ایادی آنها ابراز تنفر نمودند.

3 – در تظاهرات تهران ناگهان بمبی در قلب جمعیت منفجر شد. یکنفر مقتول و چند نفر مجروح شدند.

4 – در دانشگاه تهران بمب منفجر شد و خسارات زیادی وارد گردید.

5 – قلیچ خانی و لواسانی دو فوتبالیست شاخص بمناسبت فعالیت های کمونیستی بازداشت شدند.

6 – در جاده خرم آباد یک اتوبوس با 32 سرنشین در رودخانه سقوط کرد.

7 – 9 نفر به موجب حکم دادگاه نظامی اعدام شدند و 10 نفر مورد عفو قرار گرفتند.

8 – عباس آرام سفیر ایران در چین شد.

9 – قلیچ خانی و لواسانی آزاد شدند.

        پیج فیسبوک راه توده