راه توده                                                                                                                                                          بازگشت

 

 

اخبار سال 57 را

مرور کنید

تا اوضاع دستتان بیاید

نیمه دوم سال 1357، پر خبرترین ماه های ایران است. در بهمن ماه همین نیمه، رژیم شاه سقوط می کند. اخبار بهمن ماه آنقدر زیاد است که ما نتوانستیم آن را درادامه نیمه دوم این سال بیآوریم و انتشار مهم ترین آنها را گذاشتیم برای شماره آینده راه توده. شاید خنده دارترین خبر این دوران، مکالمه تلفنی شاه با علی امینی باشد. شاه آنقدر از اوضاع مملکت بی خبر است و چنان سر درگم، که سخنرانی سنجابی رهبر جبهه ملی را برای خود فاجعه فرض می کند و از علی امینی می پرسد دستور بدهد او را بگیرند؟

گویا سنجابی در آن سخنرانی از "جمهوری دمکراتیک" سخن گفته. گزارش های غلو آمیز و بیگانه با واقعیاتی که ساواک برای شاه تهیه می کرده است. روحانیت سوار امواج خیابانی پیش می رود و شاه به فکر دستگیری سنجابی است! و تازه اندک زمانی بعد، یادش می افتد که بهتر است از میان همین جبهه ملی ها یکنفر را نخست وزیر کند. ابتدا به خود همین سنجابی پیشنهاد می کند. او رد می کند. دنبال صدیقی می فرستد. او هم با چند روز فاصله این پیشنهاد را رد می کند و سرانجام نوبت می رسد به شاپور بختیار. او این مسئولیت را می پذیرد و جبهه ملی او را اخراج می کند!

در این نیمه سال، در تمام شهرهای ایران تظاهرات است. تظاهراتی که در اکثر آنها کار به خشونت و آتش زدن و تیراندازی و کشتار می انجامد و آیت الله خمینی که از پاریس اوضاع را زیر نظر دارد گام به گام تندی را بر کلام خود در اطلاعیه هایش می افزاید و رسما خواهان محاکمه شاه می شود. او می داند که شاه فاقد دل و جرات است و با همین توپ ها از ایران خارج خواهد شد.

ژنرال های امریکائی راهی ایران می شوند. زندانیان سیاسی گروه گروه آزاد می شوند و به انقلاب می پیوندند. از جمله روحانیونی مانند آیت الله منتظری و آیت الله طالقانی.

اگر کسانی بدون هیچ پیشداوری، تنها همین اخبار را مرور کنند، اوضاع سال انقلاب کاملا دستشان می آید.

 

 

آبان ماه

 

1 – در تظاهرات پرشوردانشگاه تهران با مأمورین مسلح درگیری شدید آغازشد.

2 – چندین هزارنفردردانشگاه تهران نمازجماعت خواندند.

3 – دستور آزادی 726 زندانی سیاسی صادرشد.

4 – کارکنان اداره پست و تلگراف اعتصاب خود را بطورمشروط شکستند.

5 – هلیکوپترارتشی هنگام ریختن گازاشک آوربه روی مردم درشیراز، چون درارتفاع کم پروازمی کرد با کامیون تصادف کرد. دو خلبان هلیکوپترو راننده و کمک راننده کامیون کشته شدند.

6 – کارکنان رادیو و تلویزیون مجددا به صف اعتصاب کنندگان پیوستند.

7 – وزیر خارجه انگلیس گفت: من فکر می کنم که ما بایستی ازشاه ایران حمایت کنیم و او را درراه ادامه برنامه های مدرن کردن و دادن آزادیهای بیشترکمک کنیم.

8 – به آذین رهبراتحاد دموکراتیک مردم ایران طبق ماده 5 حکومت نظامی بازداشت شد.

9– یاسرعرفات به حمایت ازانقلاب اسلامی ایران در فلسطین تظاهرات برپا کرد.

10 – یک هیئت نظامی آمریکا به ریاست معاون وزارت جنگ آن کشورو عضویت چندین ژنرال وارد تهران شدند. این هیئت وظیفه دارد درباره لغو قرارداد خرید اسلحه با مسئولان ایران مذاکره کند.

11 – صفر قهرمانی قدیم ترین زندانی ایران که سی سال متوالیا عمر خود را در زندان گذرانیده بود آزاد شد.

12 – مردم گرگان به ساختمان ساواک حمله کردند.

13 – درتمام شهرهای ایران تظاهرات قهرآمیز– صدای رگبارمسلسل، مرگ برشاه و رهبری امام خمینی طنین اندازاست .

14 – کاظم ودیعی وزیرکاررشوه تازه ای به کارگران داد و آن اضافه کردن سه روز بر تعطیلات رسمی آنان بود.

15 – رادیو مسکو اعلام کرد: سیا خواهان آن است که درایران یک حکومت نظامی سر کار بیاید.

16 – اعتصاب 150 هزارنفرکارگران نساجی کشورپایان یافت. دولت تمام خواسته های آنان را جامه عمل پوشانید.

17 – امام خمینی به مناسبت روز تولد شاه پیامی دادند و گفتند... همه با هم همصدا بشوید، همه با مسلمانها همصدا. اگراین صدای توحید را با هم بلند کنید. این تمام می شود کارش. اختلاف نیاندازید که هرکس ازیک گوشه ای بگیرد امروز اختلاف انتحار مسلمین است. باید همه با هم باشید. همه یکصدا و آن صدا اینست: مرگ برشاه و براین سلطنت. مرگ بر آنهائی که این را پشتیبانی می کنند مثل کارتر...

18– در تظاهرات قهرآمیز مردم جهرم که توسط حکومت نظامی و شهربانی سرکوب می شد یک سرباز وظیفه فرمانداری نظامی و رئیس شهربانی را به گلوله بست. رئیس شهربانی به نام سرهنگ تصاعدی دردم جان سپرد. سرتیپ نادور فرماندارنظامی از ناحیه دست مجروح شد.

19– در سلام چهارم آبان عده کمی شرکت داشتند. درصف نخست وزیران و وزیران سابق کسی دیده نمی شد. وکلای مجلسین نیز کمتر شرکت کرده بودند. چند نفراز مدعوین سلام هنگام عبور ازخیابانها مورد حمله مردم واقع شده و کتک خوردند. بعضی ازمقامات لباس رسمی خود را همراه خود به کاخ گلستان بردند و در محوطه کاخ به تعویض لباس پرداختند.

20– سرتیپ بابائی پیروزافسر ژاندارمری به جای سرتیپ نادور که مجروح شد به فرمانداری نظامی جهرم تعیین شد.

21 – امام خمینی طی مصاحبه با تلویزیون سی.بی.اس آمریکا گفتند: حکومت شاه باید ازبین برود و خودش هم به واسطه خیانت ها و جنایت هائی که کرده است باید محاکمه شود.

22 – امام در مصاحبه با تلویزیون فرانسه گفتند: ارتش ما را مستشاران آمریکائی اداره می کنند.

23 – شریعتمداری گفت: ما همان چیزهائی را که آیت الله خمینی خواستارند، خواستاریم.

24 – دکتر سنجابی رهبرجبهه ملی به اتفاق یکی از تجارعازم پاریس شد.

25 – امام خمینی درمصاحبه با هفته نامه نیوزویک گفتند: تا امروز جنبش مخالفت محدود به تظاهرات و اعتصابات بوده است اما اگر اینها کاری از پیش نبرد و اوضاع برای مردم غیرتحمل شود ممکن است اجازه دهیم که مردم روش خشن تری درپیش گیرند احتمالا دست به اسلحه ببرند.

26 – وزیراقتصاد آلمان غربی وارد تهران شد و با شاه ملاقات کرد.

27 – آیت الله طالقانی و آیت الله منتظری از زندان آزاد شدند و ده ها هزارنفر ازمردم از آنها استقبال نمودند.

28 – اعتصاب سراسری کارکنان شرکت ملی نفت ایران آغازشد.

29 – دکترسنجابی درپاریس نتیجه گفتگوهای جبهه ملی با امام خمینی را اعلام کرد. وی درمورد نتیجه گفتگوها گفت ما با حضرت آیت الله مخالفتی نداریم ولی حکومت اسلامی را از راه انتخابات آزاد می خواهیم.

30 – رضا پهلوی ولیعهد ایران که در آمریکا مشغول آموزش فن خلبانی است با جیمی کارتر رئیس جمهوری آمریکا ملاقات کرد. دراین ملاقات کارتر پشتیبانی خود را از شاه تایید کرد.

31 – ارتش پالایشگاه عظیم آبادان را اشغال کرد.

32 – دولت شریف امامی استیضاح شد.

33 – امام خمینی درمصاحبه با روزنامه انگلیسی گاردین گفتند: من مطمئن هستم که شاه ازمبارزات کنونی، علیه خود و سلطنت خاندانش جان سالم بدرنخواهد برد.

34 – آیت الله شریعتمداری با دکترعلی امینی ملاقات کرد.

33 – دولت آمریکا به آمریکائیان مقیم ایران اخطارکرد که هرچه زودتر خاک ایران را ترک کنند.

34 – دکترمفتح از زندان آزاد شد.

35 – دانشگاه تهران امروز شاهد گسترده ترین تظاهرات دانشجویان بود. دراین تظاهرات رژیم به شدت مورد انتقاد قرارگرفت و سخنرانان درابعاد وسیعی سخن گفتند. ولی ناگهان تیراندازی از طرف مأمورین حکومت نظامی آغازشد و چون قبلا درهای دانشگاه بسته شده بود راه فراربرای دانشجویان نبود و درنتیجه عده زیادی مضروب و به سختی مجروح شدند و چند نفر نیزبه قتل رسیدند. دکترشیبانی در صحنه زد و خورد و تیراندازی حضور داشت.

36 – تلویزیون در پخش اخبار تظاهرات دانشگاهیان و تیراندازی مأمورین را نشان داد و این فیلم درمردم بسیارتاثیر نمود و عده ای ازمقامات شاغل به نحوه کارحکومت نظامی اعتراض کردند.

37 – شهرستانی شهردار تهران طی نامه ای به شریف امامی نوشت:... فیلم مستند جریان تکان دهنده هجوم مسلحانه به دانشجویان عزیز دانشگاه تهران که ازبرنامه دیشب سیمای ایران پخش شد. برای اهالی تهران و مردم ایران جای تردید باقی نگذاشت که دولت اسمی آشتی جنابعالی قادرنیست مشکلات موجود مملکت را حل کند. ملت شریف ایران برای صدارت شما چه بهائی باید بپردازد.

38 – جعفر شریف امامی نخست وزیر سرانجام درمقابل مشکلات فراوان و وخامت اوضاع از نخست وزیری کناره گیری کرد و پس از هفتاد روز صدارت با یک بیلان بسیارمنفی و وحشتناک خود را از مهلکه نجات داد.

39 – شاه یک دولت نظامی تشکیل داد و ارتشبد غلامرضا ازهاری رئیس ستاد بزرگ را در رأس آن قرارداد.

40 – شاه به دنبال تشکیل کابینه نظامی در صفحه تلویزیون حاضر شد و نطقی استرحام آمیز ایراد نمود که نشانگر کامل ضعف و زبونی او بود. این نطق اعتراف به گناهان گذشته بود.

41 – ارتشبد ازهاری کابینه نیم بند خود را به این شرح به شاه معرفی کرد: امیرخسرو افشار قاسملو وزیر امورخارجه ارتشبد رضا عظیمی وزیرجنگ، دکترمحمد رضا امین وزیرصنایع و معادن، ارتشبد قره باغی وزیر کشور و سرپرست وزارت امور اقتصادی و دارائی، ارتشبد غلامعلی اویسی سرپرست وزارت کار و اموراجتماعی، سپهبد حسین ربیعی سرپرست وزارت مسکن و شهرسازی، سپهبد ابوالحسن سعادتمند سرپرست وزارت اطلاعات و جهانگردی، سپهبد ایرج مقدم سرپرست وزارت نیرو، دکترعزت همایونفروزیر مشاور.

42 – با روی کارآمدن دولت نظامی مطبوعات اعتصاب خود را آغاز کردند. قبل ازشروع اعتصاب مأمورین فرمانداری نظامی دفاترروزنامه های کیهان و اطلاعات و آیندگان را به تصرف خود در آوردند.

43 – سید احمد امامی دادستان کل پیشین مدیرعامل بنیاد پهلوی شد.

44 – کارکنان بانک ملی ایران، مجسمه شاه را ازسالن صندوق پس انداز پائین کشیدند.

45 – سپهبد علی محمد خادمی مدیرعامل سابق هواپیمائی ملی ایران که در لیست بازداشت شدگان حکومت نظامی قرارداشت. هنگام مراجعه مأمورین به منزلش برای بازداشت با اسلحه کمری خودکشی کرد.

46 – امیرعباس هویدا وزیرسابق دربار و نخست وزیراسبق طبق ماده 5 حکومت نظامی بازداشت شد. ساعت 6 بعدازظهر سپهبد رحیمی لاریجانی معاون فرمانداری نظامی به منزل او رفته و دستور توقیف را به او ابلاغ نمود. هویدا در حالی که با دکتر سعید رئیس مجلس شورای ملی و دکترناصر یگانه رئیس دیوانعالی کشورمشغول مذاکره بود خود را تسلیم سپهبد رحیمی لاریجانی نمود و به اتفاق به سمت زندان اوین حرکت کردند.

47 – امام خمینی به مناسبت روی کار آمدن دولت نظامی و کشتار 13 آبان دانشگاه پیامی فرستادند. من از جنایاتی که اخیرا با فرزندان اسلام دردانشگاهها نموده اند درسوگم. من از دانشجویان عزیز که در راه اسلام و کشور فدائی داده اند ودرمقابل شاه با مشتی گره کرده ایستاده و او را محکوم کرده اند تشکر می کنم. عزیزان من ازاین هیاهوی نظامی نهراسید که نمی هراسید. شما ملت شجاع ثابت کردید که این تانکها و مسلسلها و سرنیزه ها زنگ زده است و با اراده آهنین ملت نمی تواند مقابله کند... ملت هوشمند ایران نه از چماق و سرنیزه هراس دارد و نه از این خدعه و نیرنگ و فریب.

48 – در راهپیمائی گسترده زنجان 4 نفرشهید شدند و ده ها تن زخمی گردیدند.

49 – امام در مصاحبه با هفته نامه سندی تلگراف چاپ انگلستان گفتند: ما امیدواریم که مسائل ایران بدون قیام مسلحانه با همین نهضتی که هم اکنون تمام اقشار ایران را فرا گرفته و با همین فشارهائی که ملت برشاه وارد می کند حل شود.

50 – تظاهرات در تمام شهرها خونین شد. در نجف آباد، اصفهان و بابل چند کشته و زخمی باقی ماند.

51 – مراسم شب هفت مقتولین 13 آبان در دانشگاه تهران، در بهشت زهرا برگزارشد.

52 – رویتر خبر داد که وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که فروش مقداری ساز و برگ ضد شورش که عبارتند از گلوله گاز اشک آور و باتون پلیس و لباس حفاظتی و تجهیزات مشابه تصویب و قطعی شده است.

53 – دکتر کریم سنجابی و داریوش فروهر طبق ماده پنج حکومت نظامی بازداشت شدند. بازداشت موقعی انجام گرفت که نامبردگان مشغول مصاحبه مطبوعاتی بودند.

54 – درواحدهای نظامی نفاق به وقوع پیوست، بعضی از نظامیان ازدستورات فرماندهان خود درمورد شلیک به سمت مردم خودداری کردند.

55 – آمارفرارسربازان ازسربازخانه ها فزونی گرفت.

56 – بر اثر اعتصاب کارگران کارخانه برق، تهران در خاموشی و تاریکی فرو رفت.

57 – کارمندان تلویزیون طی بیانیه ای از مردم خواستند که تلویزیون خود را خاموش سازند، چون نظامیان بردستگاههای آنها نظارت دارند.

58 – رادیو تهران اعلام کرد اعتصاب چهار روزه صنعت نفت به پایان رسید و تولید نفت خام به سه میلیون بشکه در روزافزایش یافت.

59 – دانشجویان مرکز آمار ایران به اعتصابیون پیوستند.

60 – برژنف دبیرکل حزب کمونیست شوروی طی مصاحبه ای با روزنامه پراودا درباره وقایع ایران گفت: مداخله آمریکائیها درامور ایران به خصوص مداخله نظامی، تهدیدی برای امنیت شوروی بشمار می آید و دولت شوروی نمی تواند در برابر چنین مداخله ای بی اعتنا بماند.

61 – سایروس ونس وزیرامور خارجه آمریکا گفت که این کشور قصد ندارد برای نگاهداشتن محمد رضا شاه پهلوی در قدرت، اقدام به مداخله درکشور بحران زده ایران بنماید.

62 – سناتور علی رضائی سرمایه دار معروف که تحت تعقیب دادگستری قرار گرفته بود از ایران فرارکرد.

63 – فرح پهلوی درنجف به دیدار حضرت آیت الله العظمی خوئی رفت و از ایشان استمداد نمود.

64 – تمام پرونده های موجود در دیوان کیفرو دادسرای تهران به جریان گذاشته شد و درنتیجه عده ای از بلند پایگان شاغل یا سابق توسط بازپرسان توقیف شدند. دکتر غلامحسین جهانشاهی وزیر اسبق بازرگانی و منوچهرپیروز استاندار پیشین فارس جزو بازداشت شدگان می باشند.

65 – هوشنگ انصاری مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران که برای انجام یک مأموریت به پاریس رفته بود، از سمت خود کناره گیری کرد و این کناره گیری را بوسیله تلفن به تهران خبرداد با وجود اصراری که از طرف شاه برای بازگشت او بعمل آمد وی متعذر به این نکته شد که دچار بیماری قلبی می باشد و برای معالجه بایستی به آمریکا برود. انصاری کار شاه را تمام شده دانست و اصرار شاه برای بازگشت او به ایران قصد داشت او را هم توقیف نماید.

 

آذر ماه

 

1 – درمشهد، تظاهرات مردم سرکوب شد و عده ای به حرم پناه بردند، مأمورین به سوی پناهندگان در حرم شلیک کردند جمعی کشته و عده ای زخمی شدند.

2– فرهنگیان بابل دراداره آموزش و پرورش تحصن اختیار کردند.

3 – سازمان چریک های فدائی خلق ایران، محل استقرار گارد شهربانی شهر زنجان را مورد حمله مسلحانه قرار داد و به همین منظوراعلامیه ای انتشار داده و پشتیبانی خود را ازمبارزات توده زحمتکش ایران اعلام نمود.

4– میان کارگران اعتصابی شرکت ملی نفت ایران و سربازان فرمانداری نظامی زد و خورد شدید آغاز شد چند نفر از طرفین مجروح شدند.

5– دکترعلی امینی طی مصاحبه ای اظهارکرد: روحانیت دنبال به دست گرفتن پست و مقامی نیست و فقط احترام می خواهد، وی افزود: بیشتر گرفتاریهای موجود معلول سیاست غلط سازمان امنیت و گزارش های مغرضانه آن درگذشته است.

6– به مناسب پیام امام و آیات عظام مبنی بر اعلام تعطیل و عزای عمومی، تهران و تمام شهرها تعطیل بودند و کارمندان دولت نیزاز حضور درادارات خودداری کردند.

7– درشهرهای اصفهان، همدان، یزد، کرمانشاه و فریدونکنار تظاهرات مردم خونین شد و عده ای مقتول و مجروح شدند.

8– کارکنان برق تهران دراعتراض به دولت نظامی مبادرت به قطع جریان برق از ساعت 5 / 8 تا ده شب نمودند تا مردم اخبار دولتی را گوش نکنند.

9– عده ای از کارمندان بانک مرکزی با انتشار اطلاعیه ای اسامی 178 نفراز خارج کنندگان ارزغیر قانونی در دو ماه شهریور و مهر را به میزان سیصد و پنجاه میلیارد ریال اعلام کردند. دراین لیست نام بلند پایگان دولتی و نظامی و درباری آمده بود.

10 – پالایشگاه تهران از طرف مأمورین حکومت نظامی اشغال شد.

11 – حرکت ابتکاری مردم با رفتن پشت بام و گفتن تکبیر(الله اکبر) آغاز گردید و در حرکت انقلابی مردم اثرات زیادی گذاشت و دولت نظامی را سخت به وحشت انداخت.

12 – دولت به منظور ایمنی مدارس و حفظ جان دانش آموزان و پیشگیری از مخاطرات احتمالی از این تاریخ به مدت ده روز تا چهارشنبه 22 آذر کلیه مدارس تهران و حومه را تعطیل کرد.

13 – درتهران، شیراز، همدان، اصفهان و مهاباد درتظاهرات شدید عده ای کشته و مجروح شدند.

14 – به دستور امام خمینی بازاریهای تهران و دیگربازرگانان مخالف شاه مکلف شده اند که به تأمین معاش روزنامه نگاران اعتصابی تهران و شهرستانها کمک کنند. همچنین امام خمینی دستور داده است تا ازصندوق ویژه ای که دراختیار دارد برای پرداخت حقوق به روزنامه نگاران اعتصابی کمک گرفته شود.

15 – آیت الله طالقانی طی پیامی ازمردم برای شرکت درراهپیمائی روزهای تاسوعا و عاشورا دعوت کردند.

16 – در مشهد ازطرف مردم تظاهرات بسیار با شکوهی برگزار شد ولی دراثرتیراندازی مأموران دولتی عده ای کشته و جمعی زخمی شدند.

17 – یک مقام نظامی اعلام کرد که فرار سربازان ازنیروهای سه گانه رو به افزایش است.

18 – امام خمینی در مصاحبه ای با نماینده رادیو و تلویزیون لوکزامبورگ گفت: من فکر می کنم ارتش و هیچ قدرت دیگری نمی تواند شاه را برای همیشه حفظ کند. شاه تمام پایگاههای خود را در ایران از دست داده است.

19 – دکترکریم سنجابی و داریوش فروهر که طبق ماده پنج حکومت نظامی بازداشت شده بودند آزاد شدند.

20 – ارتشبد ازهاری نخست وزیر نظامی درمجلس سنا نطقی ایراد کرد و در پاسخ سناتورها گفت تظاهرات شبانه و بانک الله اکبرنوار صدا است.

21 – جمع کثیری از آمریکائیان مقیم ایران، تهران را با هواپیما ترک کردند.

22 – فورد رئیس جمهور سابق آمریکا گفت: در جهت منافع حیاتی آمریکا است که شاه در قدرت باقی بماند.

23 – در راه پیمائی مردم تهران و سایر شهرها در روز تاسوعا که به دعوت آیت الله طالقانی انجام گرفت میلیون ها نفر از طبقات مختلف در مراسم راه پیمائی و عزاداری و روزحقوق بشر شرکت جستند. گروه های مختلف مردم درحالی که روحانیون و شخصیت های سیاسی در پیشاپیش صفوف آنان حرکت می کردند به راه افتاده بودند. این راه پیمائی با نظم و شکوه کامل تا دو ساعت ازظهر گذشته ادامه داشت.

24 – روز عاشورای حسینی، روزدرگذشت سرور شهیدان حضرت حسین بن علی علیه السلام سومین پیشوای بزرگ شیعیان مردم ایران عزادار بودند. در تهران و شهرهای ایران گروههای بزرگی ازمردم به راه پیمائی پرداختند. در حالی که اکثریت قریب به اتفاق آنان حامل پلا کارتهائی که مشحون ازشعارهای سیاسی بود به طرف میدان آزادی به حرکت در آمدند. این گروههای عظیم که درطول مسیرخود به دادن شعارهای سیاسی می پرداختند درمیدان آزادی اجتماع کردند و پس از ایراد سخنرانی قطعنامه راه پیمائی را در 17 ماده قرائت نمودند. دراین قطعنامه که به تصویب میلیون ها نفرمردم رسید آمده بود: سقوط و برچیده شدن بساط شاه، برقراری حکومت عدل اسلامی، رهبری حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، آزادی واقعی، اجرای عدالت اجتماعی و تأمین حقوق مردم، جلوگیری از هرگونه سلطه گری...

25 – مراسم راه پیمائی روز عاشورا درتمام شهرهای ایران با نظم و ترتیب برگزار شد.

26 – در همدان یک سرباز وظیفه، خدایاری استاندار را به گلوله بست و خود شهید شد.

27 – در پادگان لویزان محل گارد شاهنشاهی یک افسر، دو درجه دار و دو سرباز وظیفه هنگامی که افسران و درجه داران مشغول صرف غذا بودند آنها را به رگبار مسلسل بستند. در این حمله مسلحانه حدود 160 نفرکشته و زخمی شدند.

28 – کارگران اعتصابی نفت آبادان که میزان استخراج را از شش میلیون بشکه به یک میلیون بشکه تقلیل داده اند، موظف شدند خانه های سازمانی را تخلیه نمایند.

29 – دکتر کریم سنجابی رهبر جبهه ملی با شاه ملاقات کرد و شاه به وی تکلیف نخست وزیری کرد، سنجابی اعلام کرد که پیشنهاد شاه را نپذیرفته و گفته است تنها راه بازگشت آرامش به کشور کناره گیری او از سلطنت است.

30 – آیت الله طالقانی ازمردم به مناسبت راه پیمائی های تاسوعا و عاشورا تشکر کرد.

31 – دکتر علی امینی اعلام کرد: شاه تا چند روز دیگر دولت غیرنظامی به روی کار خواهد آورد.

32 – آیت الله منتظری به پاریس رفت و در آنجا یک کنفرانس مطبوعاتی داد و گفت ملت ایران خواهان رژیم و دولتی زیر نظر آیت الله خمینی است.

33 – دریک دیدار بین شاه و دکتر غلامحسین صدیقی، شاه به وی تکلیف قبول نخست وزیری نمود صدیقی برای قبول چنین سمتی یک هفته مهلت خواست.

34 – در پی اخراج چند تن از خلبانان و افراد فنی شرکت هواپیمائی ملی ایران که روز گذشته دست به اعتصاب زده بودند، امروز پنجاه تن ازخلبانان این شرکت اقدام به استعفای جمعی کردند سی نفر از مهندسین پرواز نیز استعفای خود را تسلیم نمودند.

35 – در خمین اکثر ادارات دولتی و انتظامی را مردم آتش زدند.

36 – چهارصد زندانی سنندجی پس از آتش زدن زندان و غارت اسلحه خانه از زندان مسلحانه گریختند.

 

دی ماه

 

1 – صندوق های دریافت اعانه برای کمک به روزنامه نگاران و کارمندان اعتصابی شرکت نفت ایجاد شد.

2 – قیمت طلا در بازار تهران و سایر شهرها به سه برابر نرخ دولتی رسید.

3 – عرضه فروش خانه و آپارتمان درتهران به اوج رسید قریب یکصد هزار واحد مسکونی برای فروش به بنگاههای معاملاتی معرفی شده است.

4 – امام خمینی به مناسبت فرا رسیدن میلاد مسیح پیامی برای مسیحیان جهان فرستادند.

5 – یک کارشناس آمریکائی در اهواز به قتل رسید. به دنبال قتل این کارشناس یک هواپیمای آمریکا یکصد آمریکائی مقیم ایران را از اهواز خارج نمود.

6 – دانش آموزان در مقابل سفارت آمریکا دست به تظاهرات زدند.

7 – پس از تظاهرات دانش آموزان درتهران و دادن شعارهای ضد رژیمی، دولت مدارس را تا اطلاع ثانوی تعطیل اعلام کرد.

8 – دکتر غلامحسین صدیقی ازقبول نخست وزیری اعراض نمود.

9– دانش آموزان تظاهرات همه جانبه تهران را بدست گرفتند و درگروههای مختلف تظاهرات خود را به شدیدترین وضعی ادامه دادند. درنتیجه پلیس بسوی آنها تیراندازی کرد. یونایتد پرس خبر داد که حداقل دراین تظاهرات 12 نفرکشته شده اند.

10 – عوامل حکومت نظامی برای شکستن اعتصاب استادان دانشگاه به وزارت علوم حمله کردند، در این زد و خورد و تیراندازی شدید یک استاد دانشگاه به نام کامران نجات اللهی کشته شد.

11 – خارک، مهم ترین بندر نفتی ایران ازکار باز ماند و صادرات نفت بطورکامل قطع شد.

12 – در تشییع جنازه کامران نجات اللهی دانشگاهیان و مردم شرکت داشتند و جنازه با شکوه فراوان تشییع شد. هنگامیکه جنازه مشایعت می شد بین مأمورین انتظامی و مردم زد و خورد درگرفت و عده ای کشته و زخمی شدند.

13 – یکی از نمایندگان مجلس اظهارکرد تنها راه حل بحران فعلی ایران، کناره گیری شاه از سلطنت است.

14 – امروز گفته شد، درتهران و سایرشهرهای ایران دو هزار خبرنگار و عکاس خارجی حضور دارند.

15 – امام خمینی درمصاحبه با رادیو تلویزیون آلمان اعلام کرد، هیچ دولتی را با بودن رژیم سلطنتی قبول نخواهم کرد، هدف تشکیل جمهوری اسلامی است و برای من از روز روشن تر است که با وضع فعلی درآینده ای نزدیک به آن خواهیم رسید.

16 – دکتر شاپور بختیار ازسران جبهه ملی و حزب ایران که در25 سال اخیرمبارزات خود را علیه شاه متوقف نکرده بود به توصیه و صلاحدید سپهبد ناصر مقدم رئیس ساواک در کاخ نیاوران با شاه ملاقات کرد و شاه به وی تکلیف نخست وزیری کرد.

17 – امام خمینی به مهندس بازرگان درمورد حل و فصل مشکلات شرکت نفت فرمانی صادرکرد به موجب این فرمان آمده بود: با توجه... جنابعالی که در اداره صنایع نفت دارای سوابق و تجارب هستید یک هیئت پنج نفری مرکب از جناب حجة الاسلام حاج شیخ اکبررفسنجانی و جناب آقای مهندس کتیرائی دو نفردیگررا با نظر خودتان و مشورت آقایان تعیین نمایند و این هیئت تحت سرپرستی جنابعالی، مناطق نفتی را بازرسی نموده در امرتولید نفت نظارت نمائید.

18– کارکنان اعتصابی صنعت نفت ایران در پی فرمان امام برای تولید نفت مورد نیاز داخلی به سر کار خود باز گشتند.

19– خبرگزاری فرانسه خبرداد که شاپور بختیار تأکید کرد که درملاقات روز پنجشنبه خود با شاه ایران موافقت اصولی خود را با تشکیل یک دولت جدید اعلام کرده است. وی افزود موافقت وی زمانی جنبه نهائی به خود خواهد گرفت که جبهه ملی در این مورد نظر داده باشد.

20– بامداد امروز هیئت رئیسه دو مجلس درکاخ نیاوران با شاه ملاقات کردند. اعضاء هیئت رئیسه مجلسین هریک درباره اوضاع کشور توضیحاتی دادند و شاه اظهار کرد از همه اوضاع با خبرم. من شاپوربختیار را به نخست وزیری منصوب کرده ام. من به مسافرت خواهم رفت و این ناآرامیها برطرف خواهد شد.

21 – دکتر شاپور بختیار اعلام کرد که پیشنهاد شاه را مبنی برنخست وزیری پذیرفته است و سرگرم مطالعه تشکیل یک دولت غیرنظامی است. دکتربختیار گفت در شرفیابی به پیشگاه شاهنشاه، ایشان پیشنهادهای من را برای تشکیل دولت مورد موافقت قرار دادند.

22 – به دنبال نخست وزیری بختیار، جبهه ملی ایران طی اعلامیه ای وی را از جبهه اخراج کرد همان طور حزب ایران او را از ریاست حزب کنارگذاشت.

23 – آمریکا مدعی شد، مدت چند ماه است که دیپلمات های ما با مخالفین درارتباط هستند.

24 – آمریکائیهای مقیم تهران و خانواده آنها که ازصبح در فرودگاه مهرآباد گرد آمده تا به کشور خود پرواز کنند به علت بسته بودن فرودگاه و اشغال آن توسط ارتش شامگاه به شهر بازگشتند.

25 – اعلام شد اعضاء کنفرانس اوپک از امروز بهای نفت را ده درصد افزایش داده اند.

26 – شاپور بختیار دریک مصاحبه مطبوعاتی اعلام کرد: جناح سیاسی ساواک منحل می شود، مطبوعات به نحو احسنت آزاد خواهد بود، خطا کاران تعقیب و مجازات خواهند شد، سازمان امنیت فقط یک رئیس خوب داشته و آنهم سرلشکر پاکروان بود. ملت ایران آنطور که باید و شاید ارزش مقام و منزلت دکترمحمد مصدق را نمی داند.

27 – مسافرت ملکه الیزابت پادشاه انگلستان به ایران لغو شد.

28 – کنفرانس گوادلوپ با شرکت روسای جمهور آمریکا، فرانسه و نخست وزیرآلمان و انگلیس درجزیره مزبور برای رسیدگی به بحران ایران تشکیل شد.

29 – بدنبال تشکیل کنفرانس گوادلوپ به فرانسویان مقیم ایران اخطارشد به کشور خود بازگردند.

30 – ارتشبد غلامعلی اویسی فرماندار نظامی تهران و فرمانده نیروی زمینی از سمت های خود استعفا داد و ایران را ترک کرد.

31 – عده زیادی ازاستانداران ازسمت های خود کناره گیری کردند. امراء بازنشسته سپهبد عزیزی، سپهبد پالیزبان، سپهبد ورهرام که در دوران ازهاری عهده دار استانداری شده بودند کناره گیری کردند.

32 – دولت فرانسه اقامت آیت الله العظمی خمینی را برای سه ماه اقامت دیگر درفرانسه تمدید کرد.

33 – روزنامه های اطلاعات و کیهان و آیندگان پس از 61 روز اعتصاب کار خود را آغاز کردند.

34 – آمریکا حمایت خود را از شاه و بختیار اعلام نمود.

35 – شاپوربختیار اعلام کرد از این پس شاه حکومت مشروطه را پذیرفته اند و طبق قانون اساسی سلطنت خواهند کرد.

36 – کنفرانس گوادلوپ با شرکت چهار ابرقدرت پایان یافت.

37 – مردم برای خرید روزنامه های اطلاعات و کیهان صفوف چند صد متری تشکیل دادند.

38 – شاه در معرفی هیئت دولت توسط بختیار اشاره به مسافرت قریب الوقوع خود نمود.

39 – یکی از شکنجه گاههای ساواک درخیابان بهار توسط مردم کشف شد و مردم هنگام بازدید وسائل شکنجه را مشاهده کردند.

40 – آیت الله طالقانی تشکیل حکومت بختیار را نفی کرد و گفت هرحکومتی که در ایران تشکیل بشود باید درچارچوب مبارزه کنونی ملت ایران به رهبری امام خمینی باشد در غیر این صورت مورد قبول و تایید ملت ایران نیست.

41 – شاپور بختیار در دو مصاحبه مطبوعاتی رئوس برنامه دولت را به اختصار توضیح داد. او گفت:

- امیدوارم آیت الله خمینی این افتخار را به ما بدهند که هرچه زودتربه ایران بازگردند.

- اعلیحضرت سلطنت می کند و دولت حکومت.

- به اسرائیل و آفریقای جنوبی نفت فروخته نخواهد شد.

- لوایح محاکمه عاملان فساد و متجاوزان به حقوق عمومی و لایحه انحلال ساواک به مجلس داده خواهد شد.

- وزارت اطلاعات و جهانگردی و چند وزارتخانه دیگر منحل خواهد شد.

- درشهربانی و ژاندارمری خانه تکانی خواهم کرد.

- ماده 5 و 8 قانون حکومت نظامی درمورد مطبوعات معلق می ماند و مطبوعات درچارچوب قانون اساسی آزاد خواهند بود.

- دولت من مروج دین اسلام درکشور خواهد بود و در ضمن مذاهب شناخته شده را با دیده احترام می نگرم.

- کلیه زندانیان سیاسی را به شرط سیاسی بودن آنها از زندان آزاد می کنم.

- حکومت نظامی را به تدریج لغو می کنم.

- کلیه آزادیهای فردی و اجتماعی مصرحه درقانون اساسی و اعلامیه حقوق بشر را در اسرع وقت جامه عمل می پوشانم.

- به بازماندگان شهدای سه ماه اخیر درصورت لزوم تمام مساعدتهای مادی و معنوی خواهد شد.

- کلیه احزاب سیاسی می توانند شروع به فعالیت کنند.

- مردم باید به من اطمینان کنند و درصورتی که ظرف یک مدت معقول تمام وعده های من جامه عمل نپوشید، می توانند در قضاوت خود درباره من تجدید نظر کنند و اعتبارسی ساله مرا باطل نمایند.

من مرغ طوفانم نیندیشم زتوفان

موجم نه آن موجی که ازدریا گریزد

42 – یحیی صادق وزیری وزیرتازه دادگستری استعفای خود را به شاپور بختیار داد. بختیار این استعفا را پذیرفت ولی افشای آنرا به بعد از اخذ رأی اعتماد از مجلسین اعلام کرد.

43 – ارتشبد غلامرضا ازهاری نخست وزیر سابق برای ادامه معالجه! تهران را به سوی لندن ترک کرد.

44 – روزنامه های خبری عصر با زندانیان رژیم مصاحبه کردند و عکس و تفصیلات و نظریات آنها درجراید منعکس شد.

45 – جرج براون وزیر خارجه سابق انگلستان و طراح کودتا درمصر به تهران آمد.

46 – سرلشکر خسروداد فرمانده هوانیروز نیروی زمینی به بختیار اخطار کرد که اگرمانع خروج شاه نشود گورخود را بدست خویش کنده است.

47 – اردبیل و شیراز سقوط کردند و اداره امورشهر به دست مردم قرار گرفت.

48 – دکترسنجابی گفت: درصورت پیشنهاد ملت و تایید حضرت آیت الله خمینی حاضرم حکومت موقت را تشکیل بدهم.

49 – مجلس سنا به بختیار رای اعتماد داد.

50 – شاه فرمان عفو 266 زندانی سیاسی را صادر کرد.

51 – جامعه روحانیت تهران از مردم خواست تا در روز اربعین راهپیمائی نمایند.

52 – خبرگزاری فرانسه اعلام کرد: ویلیام سولیوان، سفیرآمریکا در تهران دستوریافت تا اگر شاه ایران نظر او را راجع به اوضاع ایران بخواهد به وی توصیه کند از کشورخارج شود.

53 – ماموریت ژنرال هویزر درایران تمدید شد.

54 – دکترعلی امینی اعلامیه ای منتشرکرد و متذکر شد: شرایط اقتصادی کشوربسیاروخیم است و اتحاد لازم است.

55 – رادیو لندن گزارش داد: آمریکا نسبت به شاه تغییر سیاست داده است. خروج شاه را آمریکا تنها امید بدست آوردن نظم و آرامش می داند.

56 – امام خمینی در پاریس گفتند: سفر شاه بدون کناره گیری وضع را تغییر نمی دهد.

57 – شاپور بختیار، ارتشبد جعفرشفقت استاندارسابق آذربایجان را به سمت وزیرجنگ تعیین نمود.

58 – درجلسه امروز مجلس شورای ملی، شاپوربختیار ضمن معرفی اعضاء کابینه رئوس برنامه های فوری دولت خود را اعلام کرد. رئوس برنامه فوری دولت در17 مورد عنوان شد که اول انحلال ساواک و آخر ایجاد امنیت اجتماعی درپناه قانون بود.

59 – تعطیل بازار تبریز وارد هشتادمین روز شد.

60 – امام خمینی به مناسبت تشکیل شورای انقلاب اسلامی و احتمال کودتای نظامی شاه پیامی به ملت ایران فرستادند و اشاره کردند به موجب حق شرعی و براساس رأی اعتماد اکثریت قاطع ملت ایران که نسبت به اینجانب ابراز شده است درجهت تحقق اهداف اسلامی ملت، شورائی را بنام شورای انقلاب اسلامی مرکب از افراد با صلاحیت و مسلمان و متعهد و مورد وثوق موقتا تعیین شده و شروع به کار خواهند کرد...

61 – ناصرخان قشقائی که بعد از کودتای 28 مرداد به اروپا تبعید شده بود به ایران بازگشت.

62 – شاه اعضای شورای سلطنت را تعیین کرد. اعضاء شورا بدو دسته تقسیم می شوند، دسته اول کسانی هستند که عضویت آنها در شورا به مناسبت شغل آنها می باشد این عده عبارتند از شاپوربختیارنخست وزیر، دکترمحمد سجادی رئیس مجلس سنا، دکترجواد سعید رئیس مجلس شورای ملی، دکترعلیقلی اردلان وزیردربار، ارتشبد عباس قره باغی رئیس ستاد بزرگ، دسته دوم از بین اشخاصی انتخاب شده اند که علاوه برتجارب سیاسی دربین جامعه به خوشنامی اشتهار دارند این عده عبارتند از: سید جلال الدین تهرانی، عبدالله انتظام، محمد علی وارسته و دکترعبدالحسین علی آبادی.

63 – دراولین جلسه شورای سلطنت که با حضور شاه تشکیل شد، سید جلال الدین تهرانی به ریاست شوری و محمد علی وارسته به نیابت شوری انتخاب شدند.

64 – خبرگزاری فرانسه گفت: آیت الله خمینی اظهار داشتند تا چند روزدیگر یک دولت تازه تشکیل خواهند داد که جایگزین دولت بختیارخواهد شد. حضرت آیت الله گفتند که اعضای دولت آینده را پیش بینی کرده اند و همه آنها درایران بسر می برند.

65 – خانواده زندانیان سیاسی برای آزادی کلیه زندانیان سیاسی درکاخ دادگستری متحصن شدند.

66 – درکرمان تمام مجسمه های شاه سرنگون شدند و ساختمان ساواک به آتش کشیده شد.

67 – به دعوت جبهه ملی ایران، مردم تهران در اجتماع بزرگی که ازجانب بازرگانان، اصناف، پیشه وران وابسته به جبهه ملی ایران درمسجد شاه ترتیب یافته بود، دکترسنجابی رهبرجبهه ملی اعلام کرد، دولت دکتر بختیار نخست وزیر بهیچوجه منتسب به جبهه ملی ایران نیست. درهمین اجتماع کناره گیری بختیار و رهبری امام خمینی و جکومت جمهوری اسلامی مورد تأیید ده ها هزار نفرگردید.

68 – یک سرهنگ هوائی آمریکا درکرمان کشته شد وی در سازمان مس سرچشمه شاغل بود.

69 – ساعت 8 / 13 شاه و فرح فرودگاه مهرآباد راترک کردند. درفرودگاه شاپوربختیار، دکترجواد سعید رئیس مجلس شورای ملی، دکتراردلان وزیردربار، معینیان رئیس دفترمخصوص، سپهبد بدره ای، سرلشکر نشاط، قره باغی و عده معدودی از نزدیکان حضور داشتند. شاه هنگام خداحافظی گریان بود.

70 – همزمان با مسافرت شاه رادیو تهران خبرمسافرت او را انتشارداد. مردم به محض اطلاع از این خبر چهره تهران را تغییردادند. تمام وسائط نقلیه عمومی و خصوصی چراغ های خود را روشن نموده و بوق ممتد می زدند، مردم بطور ناگهانی به خیابان ها ریختند و به پای کوبی و شادی پرداختند. نقل و شیرینی و گل از طرف مردم توزیع می شد به طوری که تمام دکان های قنادی و گلفروشی ها خالی شد. این وضع درتمام شهرهای ایران جاری و ساری بود.

71 – مردم به محض اطلاع از حرکت شاه باقیمانده های مجسمه های محمد رضا و رضا شاه را پائین کشیدند.

72 – امام اظهار داشت: نمایندگان مجلسین و اعضای شورای سلطنتی سمتی ندارند و باید استعفا کنند.

73 – یک سرهنگ آمریکائی درخانه اش درتهران به قتل رسید.

74 – سید جلال الدین تهرانی رئیس شورای سلطنت بامداد امروز عازم پاریس شد. گفته شد رئیس شورای سلطنت قصد دارد پیرامون اوضاع و احوال ایران و برنامه های آتی شورای سلطنت با آیت الله خمینی مذاکره کند.

75 – رضا پهلوی ولیعهد هجده ساله ایران مدعی شد که اگر مردم بخواهند حاضرم کشورم را اداره کنم.

76 – کلیه کارکنان خارجی شرکت نفت اخراج شدند.

77 – آسوشیتد پرس اعلام کرد: جیمی کارتر، رئیس جمهوری آمریکا، درمصاحبه با خبرنگاران به سئوالات آنان پیرامون ایران پاسخ داد. کارتر در مورد پشتیبانی آمریکا از بختیار گفت: ما معتقدیم که آیت الله خمینی به دولتی که اکنون طبق قانون اساسی تشکیل شده است فرصت موفقیت می دهند. کارتر افزود: البته، قصد مداخله درامور ایران را نداریم و این چیزی است که ما قصد انجام آن را در هیچ کشوری نداریم. زیرا این سیاست را یکبار درویتنام تجربه کرده ایم و می دانیم نتیجه های خوبی بار نیاورده است.

78 – به مناسبت اربعین حسینی و دعوت امام خمینی به راه پیمائی گسترده مردم، از بامداد امروز تهران و سایر شهرهای ایران شاهد بزرگترین راه پیمائی تاریخ ایران بود. در تهران قریب دو میلیون نفر در راه پیمائی شرکت کردند. بنا به گزارش خبرنگاران مختلف دراین تظاهرات اثری از نیروی پلیس و ارتش در مسیر تظاهرکنندگان دیده نمی شد. شرکت کنندگان در راه پیمائی قطعنامه ای انتشار دادند که طی آن آمده بود: غیر قانونی بودن سلطنت و خلع شاه، برقراری حکومت جمهوری اسلامی، تشکیل شورای انقلاب اسلامی، برکناری دولت بختیار، منضم شدن قوای نظامی به ملت، خواستاری روابط حسنه با همه ملتها، استعفای وکلای مجلسین و استعفای شورای سلطنت.

79 – سید جلال الدین تهرانی رئیس شورای سلطنت در پاریس تقاضای ملاقات با امام خمینی نمود. امام دو شرط برای ملاقات با سید جلال تهرانی قائل شدند: 1 – استعفا کردن از شورای سلطنت 2 – غیر قانونی اعلام کردن شورای سلطنت.

80 – 126 زندانی سیاسی از زندان آزاد شدند.

        پیج فیسبوک راه توده

 

 

 

                        راه توده  494  -  30 بهمن 1393

 

                                اشتراک گذاری:

بازگشت