نگاهی احزاب
متعدد کمونیست
در کشور ترکیه
 

اخیرا و همزمان با بالا گرفتن اخبار رویدادهای ترکیه، در برخی سایت های فارسی زبان که به نوعی خود را منتسب به حزب توده ایران معرفی می کنند، مطالبی بعنوان نظرات حزب کمونیست ترکیه می شود. این مقاله تلاشی است درجهت آشنا با منتشر کنندگان این مطالب با واقعیات جاری در ترکیه:
 

سه حزب کمونیست در ایران و آذربایجان شوروی و ترکیه. هر سه با فاصله چند ماه در سال 1920 میلادی متولد شدند و هر سه در نشست های کمینترن موجودیت و تاسیس شان را اعلام کردند.
"مصطفی صبحی" بنیانگذار حزب کمونیست ترکیه در سال 1882 در یکی از شهرهای ساحلی دریای سیاه به اسم "گیره سون" بدنیا آمد. پس از اتمام تحصیلات در دانشکده حقوق دانشگاه استانبول جهت ادامه تحصیل راهی دانشگاه سوربن فرانسه شد. بدنبال آشنایی با تفکرات نوین و به قصد روشنگری جوانان ترک شروع به نوشتن مقالات در روزنامه هایی چون "طنین"،" ثروت فنون" و "افهام" کرد. وی پس از بازگشت به ترکیه دستگیر و به زندانی در یک شهر ساحلی دریای سیاه به نام "سینوپ" تبعید شد. در مدت کوتاهی به همراه افرادی دیگر از زندان گریخت و به شهر "کریمه" در روسیه رفت. در طی جنگ دول عثمانی و روسیه تزاری مجددا دستگیر و به زندانی در منطقه "اورال" روسیه فرستاده شد. در این دوره با حزب بلشویک ارتباط ایجاد کرد و پس از پیروزی انقلاب اکتبر از زندان آزاد و راهی مسکو شد. با پیروزی انقلاب اکتبر به باکو رفت و در اولین کنگره کمینترن نمایندگی کمونیست های ترک را بر عهده گرفت. مصطفی صبحی به همراهی سایر نمایندگان کمونیست از شهرهای مختلف ترکیه در دهم سپتامبر 1920 در جریان دومین کنگره کمینترن در باکو تاسیس "حزب کمونیست ترکیه" را اعلام کرد. وی پس از بازگشت به ترکیه در یک توطئه به همراه پانزده تن از همرزمانش در داخل لنجی در سواحل شهر "طرابزون" به قتل رسید و حزب کمونیست ترکیه غیر قانونی اعلام شد و کادرهای باقیمانده مجبور به جلای وطن شدند. یک سال پس از کودتای نظامی 12 سپتامبر 1980 دو تن از اعضای حزب به نام های "نهاد سارگین" و "حیدر کوتلو" به ترکیه باز گشتند و در چهارم ماه ژوئن 1990 با ادغام "حزب کمونیست ترکیه" و "حزب کارگر ترکیه" حزب واحدی به نام "حزب متحده کمونیست ترکیه" را تاسیس کردند. این اولین حزب قانونی کمونیست در ترکیه بود. این حزب نیز یک سال بعد به فعالیتش پایان داد و فعالیت هایش را تحت نام "حزب اتحاد سوسیالیست" ادامه داد. در پی چندین تغییر که ناشی از اختلافات فکری و تغییر در شرایط سیاسی - حقوقی ترکیه بود، در یازدهم ماه نوامبر 2001 با ادغام برخی از کادرهای "حزب سوسیالیست ترکیه"، "حزب اتحاد سوسیالیست" و"حزب مقتدر سوسیالیست" حزب کمونیست ترکیه مجددا آغاز فعالیت قانونی اش را اعلام کرد و تحت این نام در تمامی انتخابات نیز مستقلا شرکت نمود. با این حال هرگز نتوانست از سد ده درصدی انتخابات عبور کند و صاحب کرسی در مجلس شود. برخی از کادرهای مخالف "حزب متحده کمونیست ترکیه" و "حزب اتحاد سوسیالیست" بطور جداگانه در ششم فوریه 2012 اقدام به تاسیس حزب دیگری به نام "حزب کمونیست ترکیه 1920" نمودند و این حزب نیز قانونی می باشد. حزب کمونیست ترکیه مدعی شد که این جریان بسیار مشکوک می باشد. برخی تحلیل های این حزب خصوصا در رابطه با کردها موجب تشدید این نظر شد. در سال 2013 و خصوصا بدنبال جنبش پارک گزی حزب کمونیست ترکیه مجددا دچار حوادث درون حزبی شد. و این اختلافات درون حزبی در ماه مه 2014 به اوج رسید و دو گروه بطور جداگانه در 13 جولای 2014 تشکیل کنگره دادند. بدنبال این دو کنگره دو بخش متعهد شدند که هیچ کدام از نام حزب کمونیست ترکیه استفاده نکنند و با توجه به امکان و احتمال اتحاد مجدد این نام در اختیار یک شخص حقوقی قرار گیرد. محصول این انشعاب دو حزب به نام های "حزب کمونیست ترکیه مردم" و "حزب کمونیست" بود. شرح دلایل این انشقاق نیاز به نوشته ای طولانی دارد ولی هر دو جریان اعلام کردند که این یک جدایی عقیدتی نیست و عامل اصلی اش اختلاف در تاکتیک مربوط به جنبش پارک گزی است. هر چند هر دو جریان از اعضای تشکلی موسوم به "حرکت متحده پارک گزی" می باشند، با این حال "حزب کمونیست ترکیه مردم" گروه دیگر را بخاطر کم فعال بودنش در جنبش پارک گزی مورد سرزنش قرار داد و "حزب کمونیست" دیگری را با "انقلابی گری" نقد کرد. در خصوص نگرش به مسئله خلق کرد در اینجا لازم است که کمی به گذشته یعنی به انتخابات پارلمانی 12 ژوئن 2011 برگردیم. در آن سال حزب کمونیست ترکیه با صدور بیانیه ای تحت عنوان "ده دلیل برای رای دادن به حزب کمونیست ترکیه" خواهان پانصدهزار رای شد. در بند هشتم این بیانیه چنین نوشته شده بود: "ما اجازه نخواهیم داد که کردها برای احقاق حقوقشان در نا امیدی دل به نیروهای امپریالیستی و جدایی طلبان ببندند." حزب کمونیست ترکیه همواره اصلی ترین جریان سیاسی مدافع حقوق خلق های ترکیه و خصوصا کردها بوده است. ولی این دفاع را همواره در چهارچوب کشور واحدی به نام ترکیه ارزیابی می کند. یکی از دلایلی که حزب کمونیست ترکیه حتی با علم بر اینکه در هیچ انتخاباتی توانایی عبور از سد ده درصدی را ندارد و هرگز از نامزدهای کردها که در سال 2011 با نام "حزب صلح و دموکراسی" وارد مجلس شدند پشتیبانی و حمایت نکرد همین نگرشش به مبارزه کردها می باشد. حزب کمونیست ترکیه تاکید بر مبارزه دوشادوش دو خلق کرد و ترک را دارد و این باعث دوری حزب از کردها و بالعکس گشته است. در شرایط نا برابر اجتماعی موجود بین این دو خلق صحبت از "مبارزه دوشادوش" چندان منطقی و علمی نیست. البته در برخی از اسناد تاریخی حزب کمونیست ترکیه نیز اشاراتی بر ترکیه واحد و عدم تمایلش به جدایی و خودمختاری کردها موجود است. با این حال حزب کمونیست ترکیه در سال های خصوصا حکومت حزب عدالت و توسعه از افشاگران اصلی سیاست های ضد مردمی این حزب و رهبرش رجب طیب اردوغان بوده است. حزب کمونیست ترکیه همواره سیاست های حزب حاکم در خصوص سوریه را محکوم کرده و دولت بشار اسد را قانونی و مشروع اعلام نموده است. در جریان انتخابات 7 ژوئن 2015 تشکیلات "حزب کمونیست ترکیه مردم" دچار اختلافات فکری شد و حاصلش جدایی بخشی از کادرها و تشکیل جریانی به نام "حرکت کمونیست ترکیه" بود. کادر رهبری "حزب کمونیست ترکیه مردم" این حرکت را به دنباله روی از "حزب کمونیست" به باد انتقاد گرفتند و در مقابل این حرکت منشعب هسته مرکزی حزب را در خصوص نگرش مثبتشان به حزب دموکراتیک خلق ها مورد سرزنش قرار دادند. هر چند تا لحظه نوشتن این سطور "حزب کمونیست ترکیه مردم" اعلام مواضع چندان روشنی در خصوص انتخابات آتی اول نوامبر نکرده ولی حدس زده می شود که از حزب دموکراتیک خلق ها دفاع خواهد کرد. بیانیه هایش بر این راستا می باشد. در مقابل، بخش منشعب موسوم به "حرکت کمونیست ترکیه" آشکارا انتخابات پیش رو را تحریم کرده و در جمعبندی نهایی "حزب کمونیست" با اعلام نامزد هایش در انتخابات اول نوامبر شرکت خواهد کرد.
"حزب کمونیست ترکیه 1920 " نه نامزدی معرفی کرده و نه از نامزدی حمایت خواهد کرد. وی سرسختانه از مخالفین حزب دموکراتیک خلق ها است.
 

        پیج فیسبوک راه توده