راه توده                                                                                                                                                          بازگشت

 

 

گزارشی درباره کشورهای خلیج فارس

نفت و قدرت

بر خلیج فارس

حکومت می کند!

اومانیته - ترجمه و تدوین جعفر پویا

 

  

در طلوع دهه 1970، این شاخه از درخت کشورهای کوچک خلیج فارس به آرامی از  جنگل بریتانیا جدا شد.

اکتشافات عظیم هیدروکربنی همراه با دو شوک نفتی این کشورها را به مرکز عصبی ژئوپلیتیک جهانی تبدیل کرد. نه سایه اعتراضی در زیر آفتاب سوزان خلیج وجود داشت و نه شلیک گلوله  و  تیراندازی.

در اول دسامبر 1971، دولت بریتانیا رسماً به تحت الحمایگی خود بر امارات متحده عربی  پایان داد، استقلالی که اندکی پس از بحرین و قطر، تقریباً سه سال پس از اعلام بریتانیا مبنی بر خروج نیروهایش در خلیج فارس آغاز شد. هدف اصلی بریتانیا  با مذاکرات پر زحمت برای متحد شدن  سه کشور در یک فدراسیون بی نتیجه بود .حکومت بر جمعیت های ضعیف و پراکنده، با بهره گیری از اولین یارانه های نفتی، که تمایل کمی به مناقشه داشتند .

حاکمان خلیج نه تنها از حافظت خود در برابر لولوی  کمونیستها و براندازی کمونیستی  بلکه همچنین  در برابر اشتهای  کشورهای همسایه و ایران و عربستان سعودی در امان نگهداشته اند.

در امارات که "ابوظبی، دبی، شارجه، راس الخیمه، فجیره، ام القیوین و عجمان" را گرد هم می آورد، اولین محموله طلای سیاه در سال 1962 صادر شد. در حالی که  قطر و بحرین علاوه بر درامد های نفتی بتدریج تجارت مروارید معروف خود  در سراسر جهان را گسترش داده اند. البته  قیمت آن به دلیل رقابت با مروارید مصنوعی  تولید شده توسط ژاپنی ها در حال سقوط است .

در سال 1968، جمعیت امارات متحده عربی به 180 هزار نفر رسید، اکثر ساکنان در خانه‌های سنتی زندگی می‌کردند، خدمات بهداشتی و آموزشی عمومی هنوز در مراحل ابتدایی بود، ساخت تنها فرودگاه به سختی به پایان رسیده بود و تازه اولین زیرساخت‌های بندری ساخته شدند. اولین شوک نفتی وضعیت را بشدت تغییر داد زیرا ایالات متحده که با کاهش ذخایر خود مواجه شده بود، دیگر ظرفیت افزایش تولید و تأثیرگذاری بر قیمت هر بشکه را نداشت.

در آوریل 1973، رئیس جمهور امریکا "نیکسون" در یک سخنرانی ویژه در کنگره ایالات متحده در مورد سیاست انرژی، گفت: تقاضای ما برای انرژی آنقدر سریع رشد کرده است که اکنون از عرضه موجود ما فراتر رفته و با نرخ رشد فعلی، نسبت به سال 1970 تقریباً دو برابر شده است. در چند سال آینده باید احتمال کمبود انرژی پراکنده و افزایش قیمت انرژی را بپذیریم. تولید نفت داخلی موجود دیگر قادر به تامین تقاضا نیست.

شش ماه بعد، در چارچوب جنگ "یوم کیپور" بین اسرائیل و ارتش های عرب سوریه و مصر، سازمان کشورهای تولید کننده نفت (اوپک) استقلال خود را اعلام کرد و تحریمی را اعلام کرد که قیمت ها را بالا می برد.

از اکتبر 1973 تا مارس 1974، هر بشکه نفت از 2.59 دلار به 11.65 دلار افزایش یافت، بحرانی که به طور متناقضی کار لابی نفت تگزاس و کالیفرنیا را به همراه داشت.

به گفته" احمد زکی یمانی"، وزیر نفت عربستان سعودی بین سال‌های 1962 و 1986، اصل افزایش شدید حتی به طور محتاطانه توسط هنری کیسینجر، وزیر امور خارجه، ترویج شد.

او مایل به راه اندازی بهره برداری ازمخازن  میادین نفتی غیرمتعارف در ایالات متحده، خواه ذخایر واقع در خلیج مکزیک یا آلاسکا بود.

 در حال حاضر، "شیل های" نفتی معروف، به واشنگتن این امکان را می دهد که بار دیگر پیش از روسیه و بویژه عربستان سعودی، به تولید کننده پیشرو طلای سیاه در جهان تبدیل شود.

برای امارات متحده عربی، درآمد حاصل از نفت آنها، که استخراج و پالایش آن بسیار ارزان است، به یک رانت افسانه ای تبدیل شده است.

ابوظبی با بروشورهای تبلیغاتی فاخر در مطبوعات غربی، دستاوردهای استقلال و ثروت نمایی را جشن می گیرد. نرخ رشد تولید ناخالص ملی در سال 1980 بالغ بر 21.6 درصد و درآمد سرانه سالانه طبق گزارش بانک جهانی در سال 1978 حدود 15590 دلار بوده است. (3 دسامبر 1981) این گزارش بمناسبت دهمین سالگرد خروج نیروهای انگلیسی منتشر شد.

نمايندگي ديپلماتيك ابوظبی مي افزايد: «تحصيل توسط دولت به صورت رايگان ارائه مي شود، دانشجويان در تمام مدت تحصيل از بورس تحصيلي برخوردار مي شوند و هر فارغ التحصيل لزوماً جايگاه خود را در بازار كار كشور دارد.». در حالی که این کشور، مانند قطر، اقتصاد خود را به لطف واردات گسترده نیروی کار سختکوش خارجی اداره می کند.

بر اساس ارقام سازمان بین المللی مهاجرت، جمعیت مهاجر در سال 2015 حدود 88.4 درصد از کل جمعیت امارات متحده عربی (9.89 میلیون نفر در سال 2020) تخمین زده شده است که اکثراً از هند (3.5 میلیون نفر)، مصر (935000) هستند. بنگلادش (906000)، پاکستان (863000)، فیلیپین (555000) یا اندونزی (26000) است.

قطر، 2.5 میلیون در سال 2018 جمعیت داشته که تنها 10٪  آن اتباع ملی بوده اند. رقمی که به سختی قابل بررسی است، زیرا این کشور از ارائه هر گونه آماری در مورد تعداد دقیق اتباع خود خودداری می کند، موضوعی که بحث های مکرری را در میان پادشاهان خلیج فارس برانگیخته است. نگرانی پادشاهان از مهاجرانی است  که ممکن است در شرایطی که به شهروندی واقعی امارات تبدیل می شوند که این قدرت مطلق دیگر قادر به متزلزل کردن انها نیست .از این منظر، همه چیز برای جلوگیری از ادغام واقعی مهاجران انجام می شود و پادشاهان به طور پراکنده شکارهای غیرقانونی را سازماندهی می کنند و به دنبال آن کمپین های اخراج گسترده انجام می شود.

به عنوان مثال، در اول نوامبر 2006، اجرایی شدن قانونی که کارگران بدون مجوز اقامت در امارات متحده عربی را به شدت تحریم می کند، این امکان را فراهم کرده بود که در عرض یک ماه، 170 هزار که اکثر آنها از ساکنان این کشور بودند اخراج و به شبه حریره هند منتقل شوند.

همانطور  در قطر، از جمله، برای ایجاد زیرساخت های مربوط به جام جهانی 2022  قطر به  این نیمه بردگان برای ساخت تاسیسات خود متکی است، اما مهاجران اجازه ندارند با خانواده خود بیایند، امید به تابعیت تقریباً صفر است و ازدواج با مهاجران ممنوع . حق اعتصاب وجود ندارد و اتحادیه ها ممنوع هستند.

در مورد بحرین، در حالی که این کشور مهاجران را نیز استثمار می کند، اما در مقیاس کوچکتر، تقریباً 50 درصد از خارجی ها جمعیت آن را تشکیل می دهند، ذخایر نفت آن به سرعت در حال کاهش است - این کشور به سختی 180000 بشکه در روز تولید می کند.

کاهش تولید نفت خانواده سنی حاکم را تحت فشار قرار داده تا مجمع الجزایر درحدود 30 جزیره را به یک مرکز مالی فراساحلی بدون مالیات شرکتها ، مالیات بر ارزش افزوده یا مالیات بر درآمد تبدیل کند.

  بحرین متخصص درآمدهای "مالی اسلامی" است، برچسبی بیش از یک واقعیت حسابداری، زیرا یک بانک در صورتی "اسلامی" تلقی می شود که تنها 20 درصد از دارایی های آن با "اصول شرعی" مطابقت داشته باشد که ربا و نرخ سود را ممنوع می کند.

بحرین یک حیاط خلوت واقعی برای پایتخت عربستان - ریاض با یک پل بیست کیلومتری ساخت که شبه جزیره عربستان را به بحرین متصل می کند.

مجمع الجزایر بحرین تحت آشفتگی دائمی اکثریت شیعه خود باقی مانده است که عمدتاً از رانت اقتصادی محروم هستند. پدیده ای که با دومین شوک نفتی در سال1978  ناشی از تظاهرات مردمی اغاز شد  و به سرعت قدرت شاه را تضعیف کرد وهمچنین  روی کار آمدن جمهوری اسلامی ایران، ابعاد جدید و امید را برای مردم بحرین فراهم آورد .

در بحبوحه جنگ سرد، واشنگتن تصمیم گرفت دولت شاهنشاهی ایران را با جاه طلبی های نامتناسب  ـ از نظر کنترل هسته ای و توسعه صنعتی کنار بگذارد. کشوری که در دروازه های اتحاد جماهیر شوروی بود و طبقه کارگر واقعی واتحادیه های کارگران ان  در حال رشد بود.

سقوط تولید نفت ایران و افزایش سرسام آور جدید قیمت، موقعیت امارات متحده عربی را تقویت  کرد و سرمایه گذاری های آن را در خارج از کشور افزایش داد.

ابوظبی تحت رهبری" شیخ زاید بن سلطان آل نهیان"، به اختصاص 20 درصد از تولید ناخالص داخلی خود به کمک های خارجی می بالد و از «عربی شدن، اسلام و عدم تعهد» به عنوان «خطوط اصلی سیاست خارجی خود» به خود می بالد.

بحرین و امارات متحده عربی برای فرار از قیمومیت بسیار قوی عربستان سعودی و مهم تر از همه برای محافظت از خود در برابر تهدید ایران، از پایگاه های نظامی بزرگ غربی، عمدتاً آمریکایی استقبال کردند. اما این قطر است که پر شورترین اولین حضور خود را در صحنه بین المللی انجام داد.

قطر به لطف سرمایه گذاری های هنگفت در بخش گاز، هیدروکربن مایع را به درآمد عظیم نفتی خود اضافه کرد و کانال تلویزیونی الجزیره، «سی ان ان عربی» را به عنوان ابزاری جدید برای قدرت و نفوذ خارجی تأسیس کرد. مانند دبی و ابوظبی، این کشور نیز بر روی ورزش به عنوان ابزاری موثر "نرم افزار" قدرت  جدید در جهان سرمایه گذاری می کند و با خرید باشگاه های فوتبال از جمله "پاری سن ژرمن" در فرانسه و "منچسترسیتی" در بریتانیا، ویترین جهان ورزش شده است .

رسانه های غربی مجذوب شده، تصاویری را که بخشی از آن توسط خبرگزاری " الجزیره " منتشر می شود سقوط اتحادیه عرب (مصر، تونس، لیبی یا سوریه را روایت پخش می کنند.)

بحرین نیز به لطف حمایت تانک های سعودی و حفظ قدرت مطلق خانواده حاکم موفق شده تمایلات اعتراضی اکثریت شیعه خود را درهم بشکند. پادشاهان سنی بحرین، امارات متحده عربی و قطر،  برای دفع تهدیدی ایران شیعه، به ترتیب با نظمی پراکنده پیشروی می کنند، با وجود انکه  سرمایه بی حد و حصر دو کشورـ امارات و قطـرـ  اخیر به آنها اجازه داده با  آرامش بسوی اینده حرکت کنند.

https://www.humanite.fr/1971-lindependance-des-emirats-arabes-unis-de-bahrein-et-du-qatar-728736

 

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

 

 

 

 

 

 

 

        پیج فیسبوک راه توده

 

 

 

                        راه توده شماره 813  - 17 آذر 1400

                                اشتراک گذاری:

بازگشت