در آغاز ماه آوریل دور دیگری از گفتگوها بین عراق و آمریکا در چارچوب «دیالوگ استراتژیک» انجام شد که یکی از موضوعات اصلی آن چشم انداز حضور سربازان آمریکایی در خاک عراق بود. دوره  پیشین (در ژوئن و آگوست سال 2020) هیچ چیز مشخصی ارائه نداده بود. با این وجود هفتم آوریل مشاور امنیت ملی نخست وزیر« قاسم العراجی» اظهار داشت که«طرفین توافق کردند که هیچ پایگاه نظامی [خارجی] در عراق وجود نخواهد داشت».

برخی رسانه های عراقی در دادن این گزارش بعنوان یک خبر جنجالی عجله کردند. البته از قطعنامه پارلمان عراق درمورد خروج نیروهای خارجی که پس از ترور ژنرال ایرانی قاسم سلیمانی و یک مامور عالی رتبه از«شبه نظامیان شیعه» عراق در بغداد روی داد تصویب شده بود، سخن بمیان آمده بود. اما بسرعت معلوم شد که هنوز جای خوشحالی نیست. دقیق تر گفته شود، همه چیز کاملا اینطور نیست. در آستانه مذاکرات (از طریق کنفرانس ویدئویی) هیئت های تحت رهبری «آنتونی بلینکن» وزیر امورخارجه آمریکا و «فواد حسین» وزیر امور خارجه عراق در مرکز بغداد کاروان چشم گیری از ماشین های سواری مبارزان مسلح «شبه نظامیان بسیج مردمی» که خواستار خروج سریع و زودهنگام ارتش آمریکا هستند، در حال عبور بودند. همچنین بنرهایی با تهدید مستقیم رئیس دولت عراق مورد توجه قرار گرفتند. در بیانیه رسمی مشترک گفته می شود که:«طرفین تاکید کرده اند که ماموریت نیروهای آمریکا و ائتلاف اکنون به یک ماموریت متمرکز بر مسائل آموزشی و مشاوره ای تبدیل شده است که امکان انتقال نیروهای جنگی باقی مانده از عراق را می دهد و مهلت آن درجریان مذاکرات فنی آینده تعیین خواهند شد». نخست وزیر «مصطفی الکاظمی» مذاکره با واشنگتن را بعنوان «راهی برای بازگرداندن اوضاع عادی در عراق خواند». با این وجود این راه راه پرمشقت و پر پیچ و تابی است. «فوزی حریری» عضو گروه مذاکره کننده عراق اشاره کرد که:« تقاضای خروج نیروهای آمریکایی از عراق توسط پارلمان عراق تصویب شده بود، اما سایر احزاب سیاسی حضور این نیروها را ضروری و لازم می دانند. نیروهای امنیتی عراق به اطلاعات و پشتیبانی لجستیکی و آمریکا و همچنین پوشش هوایی نیاز دارند». موضع «فوزی حریری» قابل درک است- او اقلیم کردستان را که توجه و پیوند خاصی با این موضوع دارد، نمایندگی می کند. پنجم آوریل در آنجا سی امین سالگرد تصویب قطعنامه شماره 688 شورای امنیت سازمان ملل که اقلیم کردستان را از کنترل بغداد بیرون آورد و در واقع چراغ سبزی به کردها در مسیر استقلال نشان داد، جشن گرفتند. از آن زمان به بعد در قلمرو اقلیم کردستان حتی یک کارمند نیروهای امنیتی و یا یک سرباز ارتش عراق وجود ندارد و برای نیروی هوایی عراق این منطقه محدوده پرواز ممنوع است. به احترام سی امین سالگرد یکی از خیابانهای «اربیل» "خیابان منطقه امن" و دیگری بنام« جان میجر» نخست وزیر پیشین انگلیس نامگذاری شد. مسئله پایگاه های نظامی سایر کشورها، بویژه ترکیه جدا و علیحده است. 14 آوریل پایگاه نظامی ترکیه در «باشیک» (استان نینوا) مورد اصابت موشک قرار گرفت و در نتیجه آن یک سرباز ترک کشته شد. با وجود این سفیر ترکیه «فاتح یلدیز» در عراق  گفت که این مسئله امنیت ملی کشورش است و نیروهای ترکیه تا زمانی که گروه بندی های مسلح مرتبط با حزب کارگران کردستان ترکیه(پ.ک.ک.) وجود داشته باشد، در عراق باقی خواهند ماند. مسئله حضور نظامیان ایرانی در عراق برای بحث در رسانه های محلی تابو است.

اما پنتاگون دوباره یادآوری می کند که نیروهای آمریکایی در عراق طبق درخواست رسمی بغداد هستند. کاخ سفید تاکید کرد که: «تبدیل و گذار نیروهای آمریکایی و سایر نیروهای بین المللی از عملیات جنگی به آموزشی، تجهیز و کمک به نیروهای امنیتی عراق بازتاب موفقیت مشارکت استراتژیک است و پشتیبانی از تلاشهای مداوم برای ضمانت اینکه داعش هیچگاه دیگر نتواند ثبات عراق را تهدید کند، تامین می کند». با این وجود تهدید تروریستی همچنان پابرجاست. عراق از این نظر همچنان در میان دهها کشور محروم جهان قرار دارد. فقط در ماه آوریل بیش از 80 حمله مسلحانه، گلوله باران و انفجارها در استانهای «دیاله»،«نینوا»، «صلاح الدین»، «بابل»، «انبار»،«ذیقار»  و بغداد انجام گرفت. هم غیرنظامیان در مناطق تجمعات مردم و هم واحدهای ارتش و پلیس در معرض حمله قرار گرفتند و بیش از 40 غیر نظامی، 12 نظامی و کارمندان نیروهای امنیتی از جمله 5 افسر کشته شدند. معاون اداره اطلاعات ارتش ژنرال «زید المکسوسی» بطور معجزه آسایی از مرگ نجات یافت- ماشین او در حین رانندگی از سوی سه ماشین دیگر بطور همزمان مورد اصابت گلوله قرار گرفت. 17 آوریل در استان «کرکوک» یک چاه نفت در میدان نفتی«بی حسن» منفجر شد. اگر چه دولت مسئولیت اقدامات تروریستی برشمرده شده را بعهده داعش گذاشت، اما به حملاتی اشاره شدند که پشت سر آنها گروه های شیعه طرفدار ایران قرار دارند. چنانکه در ماه آوریل 10 حمله به ستون های لجستیکی نیروهای ائتلاف (انفجار مین های کناره جاده) و همچنین چهار حمله موشکی به پایگاه های نظامی صورت گرفت؛ در حمله به فرودگاه «اربیل» از پهپادها استفاده شد. در نتیجه گلوله باران یک پایگاه بزرگ هوایی «بلد» دو کارشناس خارجی شرکت «سالیپورت»(پیمانکار پنتاگون) زخمی شدند. در مورد نقش رهبران گروه های مسلح شیعه در عراق گفته می شود که 7 آوریل نخست وزیر «م. الکاظمی» یک جلسه بسته را با آنها برگزار کرده که به مذاکره با آمریکایی ها اختصاص داشته است. شخصیت برجسته مذهبی «مقتدی صدر» دولت را به تلاش برای «قانونی ساختن حضور نیروی اشغالگر» متهم کرد و برخی شرایط را نیز پیش کشی. او گفت که نیروهایی که برای آموزش نیروهای امنیتی عراق می مانند نباید در امور داخلی عراق دخالت کنند و اقامت آنها باید به یک دوره خاص محدود شود.

حضور نیروهای خارجی در پایگاه های نظامی عراق باید پایان یابد، واحدها و تاسیسات نظامی لازم است تحت کنترل مقامات عراقی قرار گیرند. بویژه «الصدر» تاکید کرد بر مجاز نبودن استفاده از خاک عراق برای حمله به سایر کشورها، بویژه به کشورهای همسایه (کنایه ای است واضح و روشن). «مقتدی صدر» نتیجه گیری می کند«اگر دولت با این شرایط موافق کند، مقاومت ملی عراق باید به همه اشکال اقدامات جنگی پایان دهد، در غیر اینصورت وی امکان دادن«دستور اقدامات جنگی علیه نیروهای خارجی» را بعید ندانست. رهبران رادیکال ترین گروه های مسلح از اظهار نظر خودداری کردند، اما مواضع آنها تغییر نکرده است- هر شهروند آمریکایی در عراق بعنوان نماینده یک کشور متجاوز یک هدف بالقوه است.  هرچند گلوله باران سفارت آمریکا در بغداد را به حال تعلیق در آوردند، این امر به این علت است که سیاست دولت «بایدن» در مورد خاورمیانه هنوز مشخص نشده است و رادیکال های شیعه همچنان منتظر هستند. باز یک نمونه دیگر- درآغاز ماه آوریل  در مسکو رهبر«شبه نظامیان بسیج مردمی» «فالح الفیاض» با دبیر شورای امنیت فدراسیون روسیه« نیکولای پاتروشف» دیدار کرد و مسائل مربوط به امنیت منطقه و همچنین چشم انداز تعامل بین بخشهای قدرت روسیه و عراق» مورد بحث قرار گرفت. همزمان سفیر روسیه در بغداد نیز تغییر کرد- نمایندگی دیپلماتیک را «البروس کوتراشف» 45 ساله اهل گروزنی، سفیر تام الاختیار و فوق العاده درجه دو بعهده داشت. تردیدی نیست که صرف نظر از اینکه چه کسی کابینه بیضی شکل را اشغال می کند، دولت آمریکا خط مشی استراتژیک خود را در تقسیم مجدد خاور میانه ادامه خواهد داد. به عراق جایگاه مهمی داده می شود و  طبق داده های رسمی اکنون حدود 2500 نیروی آمریکایی در این کشور مساقر هستند که در سه پایگاه بزرگ متمرکز شده اند. ولی شمار واقعی آنها معلوم نیست، زیرا پنتاگون دائما در حال انتقال واحدهای جنگی از عراق به سوریه و بالعکس است؛ اگر بر اساس تعداد و ترکیب کاروان های لجستیکی قضاوت شود، خیلی بیشتر از آنچه برای تامین یک تیپ لازم باشد، انتفال و جابجایی انجام می گیرد. بی مناسبت نیست اضافه کنیم که ایران همچنان یکی از مخالفان اصلی آمریکا در منطقه است و واشنگتن این موضوع را فراموش نمی کند. در عراق یک مسئله حاد وجود دارد و آن اینکه این کشور چگونه هزینه  بخش بودجه را تامین می کند. دولتی که ذخایر عظیم نفت و گاز را در اختیار دارد، به سختی دستش به دهانش می رسد. در اوایل ماه آوریل نخست وزیر «م.الگاظمی» از عربستان سعودی و امارات باز دید کرد و در آنجا درباره سرمایه گذاری با بیش از 6 میلیارد دلار مطرح شد. پیشتر بغداد و ریاض بارها توافق کرده بودند که یک صندوق مشترک با سرمایه 3 میلیارد دلار در چار چوب سهم و سپرده عربستان سعودی در پیشبرد سرمایه گذاری در اقتصاد عراق ایجاد کنند، اما همه چیز در سطح پروتکل ها باقی ماند. کنفرانس کشورهای کمک کننده نیز ناموفق بود. سال گذشته پکن ضمن در نظر گرفتن خطرات بیش از حد در چنین کشوری از اجرای قراردادهای توافق شده به ارزش 10 میلیارد دلار خودداری کرد. «یوری بوریسوف»معاون نخست وزیرهمکاری فنی هیئت روسی را بعهده گرفت. پروژه هایی در زمینه انرژی، صنعت، تجارت، حمل ونقل و کشاورزی مورد بحث قرار گرفتند.  همچنین جلساتی با وزیر امور خارجه «فواد حسین»، با رئیس کمیسیون از سوی عراق، و همچنین با رئیس دولت « م.الکاظمی»و رئیس جمهور عراق «ب. صالح» برگزار شدند. چنین فعالیتی قابل درک است- از سال 2019 حجم معاملات بین روسیه و عراق به بیش از یک چهارم کاهش یافت. و در این مورد تقصیر طرف روسی نیست.

در ترکیب هیئت روسی رئیس «لوک اویل» (دومین شرکت بزرگ نفتی روسیه. مترجم) «واگیت آلکپروف» بود که یک بار دیگر در جلسات رهبری عالی عراق برای روشن شدن بلوک نفتی  10(این موضوع بیش از ده سال است که مورد بحث قرار می گیرد) در استان «ذی قار» و چشم انداز بهره برداری از میدان نفتی «قورنای غربی»، جایی که طرف عراقی بجای توسعه استخراج نفت را محدود کرد، تلاش کرد. شرکت «گاز پروم» در میدان نفتی بدر (استان واسط) نیز با مشکلات مشابهی روبروشده بود. تعامل دولت و تجارت در عراق بسیار دشوار است. از شرکت های نفتی روسیه «لوک اویل» و « گاز پروم» و« باش نفت» (جزو « روس نفت» است) فعالیت می کنند. این شرکت ها در مجموع بیش از 14 میلیارد دلار در عراق سرمایه گذاری کرده اند، اما هیچ یک از این شرکت ها نمی توانند فعالیت های خود را در عراق سود آور بنامند. طی ده سال گذشته، چهار نخست وزیر و شش وزیر نفت در عراق عوض شده اند. مقامات محلی مشکلات را مقابله با داعش یا پاندمی می دانند و با دقت از اعتراف به اینکه مسئله اصلی فساد و بروکراسی است اجتناب می کنند. هر تغییر دولت ورود تیم جدیدی است که برای «تعمیق و دقیق شدن» به مسائل احتیاج به زمان دارد.اغلب تصمیماتی که پیشتر گرفته شده اند لغو می شوند، و اسناد توافق شده برای مصوبات جدید اما با افراد دیگر، فرستاده می شوند. همه این افراد در زمینه مسئولیت خود جرفه ای نیستند. حتی با تجربه ترین تاجران روسی که به همه چیز عادت کرده اند، مجبورند بارها و بارها برای مسئله ای که حل شده به نظر می رسیدند به عراق باز گردند. در تاریخ 9 آوریل « احسان اسماعیل»  وزیر نفت عراق از «کازان» با «رستم مینیخانوف» رئیس جمهور تاتارستان دیدار و در مورد سرمایه گذاری در توسعه مناطق نفت و گاز عراق گفت و گو کرد. پیشبرد و پیشرفت «تات نفت» شرکت نفت و گاز روسی (که در تاتارستان روسیه مستقر و ششمین شرکت نفتی بزرگ است. مترجم) در بازار عراق و خدمات میدان نفتی (شامل حفاری چاه و نظر تحقیقات ژئودتیکی)، پالایش نفت و حتی عرضه تایر و لاستیک روبی «تات نفت مورد بحث قرار گرفتند». در ماه فوریه این شرکت تفاهم نامه همکاری با شرکت سهامی «زاروبژنفت» (شرکت دولتی نفت و گاز روسی. مترجم) منعقد کرد که همچنین به عملی ساختن پروژه ها در خاک عراق علاقمند بود.آغاز همکاری «تات نفت» با عراق به سال 1995 بر می گردد، در آن زمان یک مطالعه امکان سنجی انجام گرفت و قراردادهای کار در تعدادی از میادین نفتی و بلوکهای نفتی توافق شد. بیش از یک ربع قرن گذشته است، اما به اجرای توافق نامه ها نرسید.

تلگرام راه توده:

https://telegram.me/rahetudeh

        پیج فیسبوک راه توده