سرمقاله 956 امضای قرار داد ایران و روسیه آغاز تغییر سیاست هاست؟ |
قرارداد راهبردی ایران و روسیه پس از مدتها تعلل و با ضرباتی که به "جبهه مقاومت" وارد آمد، سرانجام امضا شد. این قرارداد می تواند نشانه یک تغییر در مفهوم بازدارندگی جمهوری اسلامی باشد اگرچه معلوم نیست که این نشانه یک تغییر در نگرش سیاست خارجی ایران باشد. سیاست خارجی ایران از اواسط دوران قاجاریه، یعنی از زمان افول و انحطاط ایران به عنوان یک قدرت مستقل جهانی، براساس اصل موازنه بوده است. شالوده این سیاست اینست که ایران قدرتی مستقل و متکی به خود نیست که تصمیم بگیرد با چه کشورهایی چه رابطه ای داشته باشد، با کدام دوست و متحد باشد، با کدام رقابت داشته باشد، با کدام مدارا کند و با کدام ناگزیر از ستیز و مقابله شود. ایران باید همیشه بین دو لحاف موازنه بخوابد که مبادا گوشه لحاف دیگری از روی آن کشیده شود. در جریان حمله داعش به سوریه که خطر اشغال سوریه و سپس پیوستن ارتش و نیروهای داعشی به ارتش عراق و حرکت به سمت مرزهای ایران، ما را تهدید می کرد، شاید برای نخستین بار در دویست سال اخیر، ایران تصمیمی مستقل گرفت و توانست با کمک نیروهای روسیه حمله داعش را دفع و مانع از سقوط حکومت بشار اسد شود و سپس نیروهایی را تحت عنوان جبهه مقاومت سازمان داد. این نیروها برای یک دوره مهم توانستند نوعی سپر حفاظتی برای کشور ما ایجاد کنند. متاسفانه دستاوردهای این جبهه مقاومت سرانجام در هزارتوی سیاست خارجی مبتنی بر موازنه یکی پس از دیگری فرو پاشید. ایران به جای اینکه در این دوره بسرعت مناسبات نظامی و اقتصادی خود با روسیه و چین را تحکیم بخشد، همچنان دربدر به دنبال رسیدن به موازنه با غرب و نگران از این بود که مبادا غرب از گسترش روابط مستقل ایران با روسیه و چین ناراحت و نگران شود و لحاف غرب از رویش کشیده شود و به موازنه قاجاری لطمه ای وارد شود. این سیاست بویژه پس از اینکه غرب اعلام کرد که چین را دشمن اصلی اقتصادی خود می داند شدت گرفت و حکومت ایران همه هم و غم خود را بر این قرار داد که به غرب نشان دهد که نه تنها با چین همکاری نمی کند بلکه سد راه برنامه کمربند و جاده آن خواهد شد تا جایی که پبیشنهاد سرمایه گذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری چین در ایران، در دوران حسن روحانی پس زده شد که این خود یک فاجعه و خیانت ملی بود. دوران پس از عقب رانده شدن نیروهای داعش از سوریه، دورانی بود که در آن ایران می توانست بسرعت پشت جبهه جهانی و داخلی خود را با همکاری های اقتصادی و نظامی با روسیه و چین تقویت کند که نتیجه فوری آن بصورت بهبود در وضعیت اقتصادی و معیشت مردم خود را نشان می داد که در اینصورت هیچوقت جبهه مقاومت نیز فرو نمی پاشید. فروپاشی این جبهه بیش از هر چیز برآمده از عدم پشتوانه داخلی حکومت بود که به آن اجازه مانور و حمایت واقعی و مذاکره همزمان را نداد. این واقعیتی است که بسیاری از صنایع ایران همین امروز نیز به غرب وابسته است، چنانکه اگر مثلا فرانسه از ارائه برخی قطعات سایپا به ایران خودداری کند، همه خودروهای سایپای ایران از کار می افتد. ولی تا کی می توان به خاطر نگرانی از اینگونه وابستگی ها به غرب از تحول در اقتصاد ایران و بهبود وضعیت مردم با اتکا به چین و روسیه و اورآسیا و بریکس خودداری کرد؟ آیا همین کار را با روسیه نکردند و تمام صنایع روسیه که با غرب همکاری داشت پس از جنگ اوکراین از کار نیفتاد؟ آیا نمی گفتند که روسیه پس از یک ماه که آن را تحریم کنیم به زانو در خواهد آمد؟ چرا روسیه به زانو در نیامد؟ برای آنکه رهبران روسیه تصمیم خود را گرفته بودند که اجازه تجزیه کشورشان را ندهند و بسرعت با همکاری چین و با در پیش گرفتن سیاست جایگزینی واردات و تولید قطعات وارداتی در داخل بر بحران غلبه کردند. غرب در روسیه هم روی منافع الیگارش های روس حساب می کرد، همانطور که در ایران روی اتاق بازرگانی و الیگارش های ایرانی حساب می کند. ولی روس ها توانستند با قاطعیت به حساب الیگارش های داخلی خود برسند و ما هم اگر قصد نجات از محاصره غرب داشته باشیم چاره ای جز این نداریم. ایران وارد مرحله ای خطرناک شده است. جز همکاری نظامی و اقتصادی با روسیه و چین و اورآسیا و آسیای شرقی راهی برای برونرفت از این مرحله ندارد. برای این کار باید ابتدا تصمیم جهانی خود را گرفت، سپس سر مار در ایران - الیگارش ها و مافیاهای اقتصادی- را به سنگ کوبید و مفسدان اقتصادی، صاحبان بانک های خصوصی، مالکان پتروشیمی ها و صادرکنندگان مواد خام، خارج کنندگان ارز را گرفت و اموال آنها را مصادره و ملی کرد. در ادامه این اقدام ملی امام جمعه ها و آیت الله های مرتجع که دستشان در دست مافیاهای اقتصادی و تجاری است باید کنار زده شوند. همه اینها مستلزم یک تغییر نگرش و عمل در عرصه سیاست خارجی و داخلی و درک نزدیکی خطر است. اگر امضای پرتاخیر قرارداد همکاری های راهبردی ایران و روسیه آغاز چنین درکی باشد می توان به اینکه کشور ما دوران بحرانی پیش روی را با هزینه های کمتر و قدرت بیشتر طی کند امیدوار بود.
تلگرام راه توده:
|